ÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÎ ÁˆÁ Ù ËÌÔÙÈÎÔ

Transcript

1 ÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÎ ÁˆÁ Ù ËÌÔÙÈÎÔ

2

3 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Σουζάννα-Μαρία Νικολάου Ασημίνα Βατσίτση Νταίζη-Μαργαρίτα Δανιηλίδου Βασιλική Πασχαλιώρη Ã ƒ À Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Στ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΘΗΝΑ

4 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ Σουζάννα-Μαρία Νικολάου, Λέκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ασημίνα Βατσίτση, Εκπαιδευτικός Α/θμιας Εκπαίδευσης Νταίζη-Μαργαρίτα Δανιηλίδου, Σχολική Σύμβουλος Α/θμιας Εκπαίδευσης Βασιλική Πασχαλιώρη, Εκπαιδευτικός Α/θμιας Εκπαίδευσης Η συγγραφική ομάδα συνεργάστηκε με την κ. Χαρίκλεια Μποζώνη, Εκπαιδευτικό Α/θμιας Εκπαίδευσης, κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου. Ελένη Καρατζιά-Σταυλιώτη, Επικ. Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πατρών Σταμάτης Βούλγαρης, Σχολικός Σύμβουλος Α/θμιας Εκπαίδευσης Αθανάσιος Γιαννίκας, Σχολικός Σύμβουλος Α/θμιας Εκπαίδευσης ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Σπύρος Γούσης, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος Μαρία Αλιφεροπούλου, Φιλόλογος ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ Αλεξάνδρα X. Κουλουμπαρίτση, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ( ) ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Αρετή Καραθανάση, τ. Μόνιμη Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( ) ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ Ασπασία Οικονόμου, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ( ) ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ Ουρανία Πρεσβέλου-Ακτύπη, τ. Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( ) Μαρία Παπαχρήστου, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ( ) ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Σπύρος Γούσης, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ - MULTIMEDIA A.E..../ ππ/ Ó ÚÁÂÈ 2.2.1/ ÙËÁÔÚ Ú ÍÂˆÓ : «Ó ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ appleúôáú ÌÌ ÙˆÓ ÛappleÔ ÒÓ Î È Û ÁÁÚ Ê Ó ˆÓ ÂÎapple È Â ÙÈÎÒÓ apple Î ÙˆÓ» π ø π π ΔπΔ ÀΔ ËÌ ÙÚÈÔ. μï Ô ÌfiÙÈÌÔ ıëáëù ÙÔ... Úfi ÚÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ Ú ÍË Ì ٠ÙÏÔ: «ÁÁÚ Ê Ó ˆÓ È Ï ˆÓ Î È apple Ú ÁˆÁ appleôûùëúèîùèîô ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ ÏÈÎÔ Ì ÛË ÙÔ Î È Ù ÁÈ ÙÔ ÌÓ ÛÈÔ» appleèûùëìôóèîfi Àapple ı ÓÔ ŒÚÁÔ ÂÒÚÁÈÔ Δ apple Ì Ô ÏÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ Ó appleïëúˆù appleèûùëìôóèîfi Àapple ı ÓÔ ŒÚÁÔ ÂÒÚÁÈÔ ÈÎÔÓfiÌÔ Ì Ô ÏÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ ŒÚÁÔ Û Á ÚËÌ ÙÔ ÔÙÔ ÌÂÓÔ 75% applefi ÙÔ Úˆapple Îfi ÔÈÓˆÓÈÎfi Δ ÌÂ Ô Î È 25% applefi ÂıÓÈÎÔ applefiúô.

5 Περιεχ μενα Πρ λογος η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η κοινωνία Εν τητα Α : Η Οικογένεια... 7 Κεφάλαιο 1ο: Η οικογένεια, τα μέλη της και οι μεταξ τους σχέσεις... 8 Κεφάλαιο 2ο: Ρ λοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας Κεφάλαιο 3ο: Δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικογένεια Εν τητα Β : Το Εκπαιδευτικ Σ στημα Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικ σ στημα και το σχολείο Κεφάλαιο 2ο: Ένα σχολείο για λους Εν τητα Γ : Η Εκκλησία Κεφάλαιο 1ο: Η Εκκλησία της Ελλάδος Κεφάλαιο 2ο: Άλλα θρησκε ματα στην Ελλάδα Εν τητα Δ : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Κεφάλαιο 1ο: Οι Δήμοι και οι Κοιν τητες στην Ελλάδα Κεφάλαιο 2ο: Οργάνωση Διοίκηση των Δήμων και Κοινοτήτων Κεφάλαιο 3ο: Οι εκλογές στον Δήμο Κεφάλαιο 4ο: Η οικονομική οργάνωση των Δήμων Κεφάλαιο 5ο: Οργανωμένες ομάδες - Σ λλογοι η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η πολιτεία Εν τητα Α : Κράτος και πολίτευμα Κεφάλαιο 1ο: Το Κράτος Κεφάλαιο 2ο: Το πολίτευμα και οι μορφές του Κεφάλαιο 3ο: Το Δημοκρατικ Πολίτευμα Κεφάλαιο 4ο: Οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας Κεφάλαιο 5ο: Το ελληνικ Σ νταγμα Εν τητα Β : Κράτος και πολίτης Κεφάλαιο 1ο: Δικαιώματα και υποχρεώσεις του πολίτη Κεφάλαιο 2ο: Πνευματικά δικαιώματα Κεφάλαιο 3ο: Πολιτική άμυνα και Πολιτική προστασία Κεφάλαιο 4ο: Η ενημέρωση του πολίτη η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Εν τητα Α : Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Κεφάλαιο 1ο: Η Ευρωπαϊκή Ένωση: ργανα και λειτουργίες της Κεφάλαιο 2ο: Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση Κεφάλαιο 3ο: Σχέσεις μεταξ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εν τητα Β : Οι Ευρωπαίοι Πολίτες Κεφάλαιο 1ο: Λαοί και πολιτισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφάλαιο 2ο: Δικαιώματα και υποχρεώσεις των Ευρωπαίων Πολιτών η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η Διεθνής Κοιν τητα Εν τητα Α : Διεθνείς Οργανισμοί και Οργανώσεις Κεφάλαιο 1ο: Παγκ σμια προβλήματα Κεφάλαιο 2ο: Ο ρ λος των Διεθνών Οργανισμών Εν τητα Β : Τα ανθρώπινα δικαιώματα Κεφάλαιο 1ο: Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Κεφάλαιο 2ο: Τα δικαιώματα του παιδιο

6 Πρ λογος ÂÈ Ú! Ì È Ô ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ! ªappleÔÚÂ Ó Û Ê ÓÂÙ È appleâú ÂÚÁÔ ÙÔ fióôì ÌÔ, ÏÏ Ù Ó Ë ÊÔÚÌ ÁÈ Ó Ú Ûˆ Ó ÂÍÂÚ ÓÒ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙË ÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÎ ÁˆÁ. ΔÈ Ï ÙÂ; Ì ÎÔÏÔ ı ÛÂÙ ÛÙÔ Ù Í È ÌÔ ; ÂÈ Û! ΔÔ fióôì ÌÔ Â Ó È ÈÚ ÓË. ÁÒ Î È Ô ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ Â Ì ÛÙÂ Ê ÏÔÈ. ª ı Î ÓÔ Ì Ùfi ÙÔ Ù Í È! È È ÂÏ ÙÂ!!! 4 Ο Δικαι πολις είναι ήρωας του έργου «Αχαρνής» του Αριστοφάνη. Στο έργο αυτ ο Δικαι- πολις υπερασπίζεται την ειρήνη στη διάρκεια του Πελοποννησιακο Πολέμου μεταξ Αθηναίων και Σπαρτιατών. Δεν πείθει, μως, τους Αθηναίους συμπολίτες του να ακολουθήσουν το παράδειγμά του κι έτσι μ νος του αποφασίζει να κλείσει ειρήνη για εκείνον και για την οικογένειά του. Με τον τρ πο του αποδεικν ει τα αγαθά της ειρήνης και διακωμωδεί τη φιλοπ λεμη μερίδα του αθηναϊκο λαο της εποχής εκείνης. Με ευφυή τρ πο ο Αριστοφάνης επέλεξε για τον ήρωά του το νομα Δικαι πολις απ τις λέξεις: Δίκαιο+ Π λις. Απ τη μια μεριά, έχουμε την «π λη», που είναι ο χώρος μέσα στον οποίο οι άνθρωποι ζουν, δραστηριοποιο νται και συνήθως μοιράζονται παρ μοιο τρ πο ζωής και ίσως κοινο ς στ χους. Απ την άλλη, το «δίκαιο» που σχετίζεται με τους καν νες με βάση τους οποίους οργανώνεται η ζωή των ανθρώπων με στ χο την αρμονική συν παρξη τους και την πρ οδ τους. Η Ειρήνη πήρε το νομά της απ την ομώνυμη κωμωδία του Αριστοφάνη. Το έργο αυτ αναφέρεται στη σ ναψη ειρήνης μεταξ Αθηναίων και Σπαρτιατών και παρουσιάζει μεγάλες ομοι τητες με τους «Αχαρνής», αφο εκφράζει τον π θο των πολιτών για ειρήνη. Η Ειρήνη είναι θεά, την οποία έχει φυλακίσει ο Π λεμος σε βαθιά σπηλιά. Ο Τρυγαίος, ήρωας του έργου, προσκαλεί τον λα να την ελευθερώσουν. Τρέχουν λοι με προθυμία και τελικά κατορθώνουν να τη σώσουν.

7 Γνωριμία με τα σ μβολα του βιβλίου που λέπεις... σημαίνει: που λέπεις... σημαίνει: Συζητάμε στην τάξη Λέμε τη γνώμη μας Διαβάζουμε Ερευνο με Φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν ανά κεφάλαιο 1η Θεματική εν τητα Εν τητα Α : Κεφ. 2: φωτ. 2.1 Ευρωπαϊκή Ένωση, φωτ. 2.2 υλικ της συγγραφικής ομάδας, φωτ. 2.3 Unicef, φωτ. 2.4 υλικ της συγγραφικής ομάδας Εν τητα Γ : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Θρησκευτικά Δ τάξης Δημοτικο σχολείου ΟΕΔΒ, φωτ. 1.2 υλικ συγγραφικής ομάδας Κεφ. 2: φωτ. 2.1, 2.2 Μελέτη Περιβάλλοντος Β τάξης Δημοτικο σχολείου ΟΕΔΒ, φωτ. 2.3 υλικ της συγγραφικής ομάδας Εν τητα Δ : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Αγροτουριστική Α. Ε. Εναλλακτική Τουριστική Ανάπτυξη, Νομ ς Φλώρινας, φωτ. 1.2 Νομαρχία Θεσπρωτίας Κεφ. 2: φωτ. 2.1 υλικ της συγγραφικής ομάδας Κεφ. 4: φωτ. 4.1, 4.2 Περιοδικ «ΕΛΟΥΝΤΑ» 2η Θεματική εν τητα Εν τητα Α : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Γεωγραφία Ε τάξης Δημοτικο σχολείου ΟΕΔΒ Κεφ. 4: φωτ. 4.1 Ευρωπαϊκή Ένωση, φωτ. 4.2 Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ τάξης Γυμνασίου ΟΕΔΒ Κεφ. 5: φωτ. 5.1, 5.2 Ιστορία του Ελληνικο Έθνους, τομ. ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978 Εν τητα Β : Κεφ. 3: φωτ. 3.1, 3.2 Unicef, φωτ. 3.3 Ευρωπαϊκή Ένωση, φωτ. 3.4 Ελευθεροτυπία 3η Θεματική εν τητα λο το φωτογραφικ υλικ της εν τητας προέρχεται απ έντυπο υλικ της Ευρωπαϊκής Ένωσης 4η Θεματική εν τητα Εν τητα Α : Κεφ.1: φωτ. 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5 UNICEF, φωτ. 1.6, 1.7 Greenpeace, Διεθνής Αμνηστία, 1.8 Ελευθεροτυπία Κεφ. 2: φωτ. 2.1, 2.2, 2.3 Unicef Εν τητα Β : Κεφ. 1: φωτ. 1.1 Focus, Greenpeace, 1.2 Διεθνής Αμνηστία, 1.3, 1.4 Το Βήμα, National Geographic 2006 Κεφ. 2: φωτ. 1.1 Ευρωπαϊκή Ένωση λο το υπ λοιπο υλικ προέρχεται απ τους αρμ διους φορείς, που γίνεται αναφορά, ή δημ σιες υπηρεσίες (Υπουργεία, Βουλή κ.τλ.) και τους ευχαριστο με πολ για τη συνεισφορά τους. 5

8 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία ËÙÒÓÙ ı Ì ıô ÌÂ ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ΔËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ. ΔÔ Û ÔÏÂ Ô Î È ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎfi Ì Û ÛÙËÌ Á. ΔËÓ ÎÎÏËÛ. ΔËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÎÔÈÓˆÓÈÎ -appleôïèùèî ˆ

9 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η κοινωνία Εν τητα Α Η οικογένεια ÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ıâûìfi fiappleô ËÌÈÔ ÚÁÔ ÓÙ È ÂÛÌÔ Î È Û ÛÂÈ ÌÂÙ Í ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË ÂÈ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ Î Ï appleùâè ÛÈÎ Ó ÁÎÂ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË, fiappleˆ : 1. ÈÔÏÔÁÈÎ 2. ÎÔÈÓˆÓÈÎ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÌÔÚÊ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ËÙ Ì Ù Î ıëìâúèó ˆ ÛÎÔÏ Â Ì ÏË ÚfiÏÔÈ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 7

10 1ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Η οικογένεια, τα μέλη της και οι μεταξ τους σχέσεις Παρατηρο με τα σκίτσα και σχολιάζουμε τις δραστηρι τητες, στις οποίες μπορεί να συμμετέχουν λα τα μέλη της οικογένειας. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 8 Η οικογένεια είναι μια κοινωνική ομάδα που αποτελείται συνήθως απ τους γονείς και το παιδί ή τα παιδιά που ανατρέφουν. Τα άτομα αυτά αποτελο ν τα μέλη της οικογένειας και αναπτ σσουν μεταξ τους σχέσεις αγάπης, φροντίδας και αλληλοβοήθειας. Οι γονείς δεν φροντίζουν να καλ πτουν μ νο τις πρωταρχικές βιολογικές ανάγκες των παιδιών τους, πως τα ρο χα, την τροφή και τη στέγη. Φροντίζουν και για τις συναισθηματικές, πνευματικές και κοινωνικές τους ανάγκες. Οι γονείς προσφέρουν αγάπη, προστασία, ασφάλεια στα παιδιά τους, προσπαθο ν να τα κατανοήσουν και να τα βοηθήσουν να λ σουν τα προβλήματά τους. Επίσης, μεριμνο ν για την εκπαίδευσή τους, τα βοηθο ν να ενταχθο ν στην κοινωνία και να γίνουν ανεξάρτητα άτομα και χρήσιμοι πολίτες. Η οικογένεια αποκτά επίσημη μορφή με τον γάμο, θρησκευτικ ή πολιτικ. Η πολιτεία έχει θεσπίσει ένα σ νολο ν μων, το Οικογενειακ Δίκαιο, που αναφέρονται στον γάμο και την οικογένεια. Ποιες νομίζεις τι είναι οι ανάγκες σου; Με ποιον τρ πο αυτές ικανοποιο νται μέσα στην οικογένεια; Δίνουμε παραδείγματα σχέσεων των μελών της οικογένειας: 1. Τα Χριστο γεννα συγκεντρώνεται η οικογένεια και λοι μαζί ζουν τις παραδ σεις των ημερών και ανταλλάσσουν ευχές και δώρα

11 Κεφάλαιο 1ο: Η οικογένεια, τα μέλη της και οι μεταξύ τους σχέσεις ƒ Δ ƒπ Δ Δ Μετά απ ένα ατ χημα, ο Αντρέας έσπασε το π δι του. Πρέπει να μείνει στο κρεβάτι για αρκετ καιρ. λοι στο σπίτι το συμπαραστέκονται. Η μητέρα βρίσκεται σο περισσ τερο μπορεί κοντά του και τον βοηθάει σε,τι χρειάζεται. Ο πατέρας Ο Ιωάννα, η μεγάλη του αδερφή, Η γιαγιά ήρθε να μείνει μαζί τους για να Συμπληρώνουμε τις προτάσεις. Μοιραζ μαστε τους ρ λους και παίζουμε το σενάριο. Συζητάμε δικές μας εμπειρίες αναφέροντας περιπτώσεις, που η οικογένεια ενωμένη αντιμετώπισε ένα πρ βλημα. ª π π... Η οικογένεια είναι η πρώτη και η πιο βασική κοινωνική ομάδα, στην οποία συμμετέχει ο άνθρωπος απ τη γέννησή του. Στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων, κάθε άτομο δεν καλ πτει μ νο τις πρωταρχικές του ανάγκες, αλλά μαθαίνει να συνυπάρχει και να συνεργάζεται με τα υπ λοιπα μέλη της οικογένειας και να εντάσσεται ομαλά στην κοινωνία. Οι γονείς έχουν κυρίως την ευθ νη για την ε ρυθμη λειτουργία της οικογένειας. Τα υπ λοιπα μέλη μπορο ν να συμβάλουν κι αυτά με τις ενέργειές τους, στην ομαλή καθημερινή οικογενειακή ζωή. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 9

12 2ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Ρ λοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας ʈÙ. 2.1 ÚËÓÈÎ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.2 ÔÏ ÙÂÎÓË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.3 ªÔÓÔÁÔÓ ΠÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊˆÙ. 2.4 ÔÏ ÙÂÎÓË Î È ÈÂ Ú Ì ÓË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 10 Με ποια απ τις παραπάνω οικογένειες μοιάζει η δική σου; Ποια κοινά χαρακτηριστικά και ποιες διαφορές μπορο με να διακρίνουμε ανάμεσα στις οικογένειες που εικονίζονται; Α. Η μορφή της οικογένειας Η οικογένεια αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανάλογα με το κοινωνικ περιβάλλον, τις οικονομικές δυνατ τητες, την παράδοση, τον πολιτισμ και τον τρ πο ζωής. Το βασικ τερο χαρακτηριστικ είναι η μορφή της. Παλαι τερα, η πιο διαδεδομένη μορφή οικογένειας ήταν η διευρυμένη, στην οποία μαζί με τους γονείς και τα παιδιά ζο σαν ο παππο ς και η γιαγιά. Στις σ γχρονες κοι-

13 Κεφάλαιο 2ο: Ρόλοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας νωνίες, η πιο συνηθισμένη μορφή οικογένειας είναι η πυρηνική που αποτελείται απ τους γονείς και τα παιδιά. Η οικογένεια μπορεί να είναι επίσης πολ τεκνη (με πολλά παιδιά), μονογονεϊκή (τα παιδιά ζουν με τον ένα γονέα). Είπαμε τι στην εποχή μας η πιο συνηθισμένη μορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Γιατί νομίζεις τι συμβαίνει αυτ ; Β. Ρ λοι και οργάνωση È appleò ÁÓˆÚ ÂÈ ÙÔ Î ıâ Ì ÏÔ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙÈ appleú appleâè Ó Î ÓÂÈ; Για να λειτουργήσει ομαλά μια οικογένεια, τα μέλη της υιοθετο ν και μοιράζονται διαφορετικο ς ρ λους και τρ πους συμπεριφοράς. Οι γονείς φροντίζουν τα παιδιά τους και προσπαθο ν να καλ ψουν τις ανάγκες τους. Τα παιδιά με τη σειρά τους, φέρονται με σεβασμ και αγάπη στους γονείς τους, αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους και τους βοηθο ν σο και που μπορο ν. Τα μέλη της οικογένειας έχουν και άλλους ρ λους στη ζωή τους. Οι γονείς μπορεί να είναι ταυτ χρονα και εργαζ μενοι, μέλη συλλ γων κ.ά. Τα παιδιά είναι μαθητές και παράλληλα μπορεί να αποτελο ν μέλη αθλητικών ομάδων κ.ά. ÚÈÓ applefi ÚÎÂÙ ÂÎ ÂÙ Â, ÔÈ Ó ÚÂ ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ Â Ó ÙÔÓ appleúòùô ÏfiÁÔ. ÌÂÁ Ï ÙÂÚÔ ÛÂ ËÏÈÎ Ó Ú (apple.. apple appleappleô, apple Ù Ú ) appleôê ÛÈ Â ÁÈ fiï ÛÙÔ Ûapple ÙÈ. È Á Ó ÎÂ Û Ó ıˆ Û ÔÏÔ ÓÙ Ó ÌÂ ÙÈ ÂÚÁ Û Â ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ. Σε ποια μορφή οικογένειας αναφέρεται ο Δικαι πολις; Ποιοι είναι οι ρ λοι των μελών στην οικογένεια που μας περιγράφει; Νομίζεις τι ισχ ει το ίδιο και σήμερα για τα μέλη της οικογένειας; ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 11

14 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Α : Η οικογένεια Στον παρακάτω πίνακα συμπληρώνω τα μέλη της οικογένειάς μου και ορισμένες απ τις δραστηρι τητες που σχετίζονται με τους ρ λους, τους οποίους μπορεί να έχει ο κάθε ένας. Για παράδειγμα: Εγώ διαβάζω, παρακολουθώ τα μαθήματά μου κτλ., η μητέρα φροντίζει για τις καθημερινές ανάγκες κτλ. Εγώ διαβάζω Γ. Δικαιώματα και υποχρεώσεις Ó ÙËÚÔ Ì Πappleôèô Î ÓfiÓÂ, Ë ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ Î ˆ ÌappleÔÚÂ Ó Â Ó È ÚÌÔÓÈÎ. appleú appleâè fiìˆ Ù Ì ÏË ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ó ÁÓˆÚ Ô Ó Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ ÙÔ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 12 Συζητάμε για τους καν νες που είναι απαραίτητοι σε μια οικογένεια, ώστε να λειτουργεί αρμονικά. Για να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της οικογένειας, τα μέλη της πρέπει να τηρο ν συγκεκριμένους καν νες συμπεριφοράς. Οι καν νες ρυθμίζουν συνήθως αυτά που πρέπει να κάνει ή να αποφε γει το κάθε μέλος της οικογένειας. Μέσα στην οικογένεια, τα μέλη της έχουν δικαιώματα, αλλά παράλληλα και υποχρεώσεις. Για παράδειγμα, πρέπει να κάνω ησυχία, ταν διαβάζει ο αδερφ ς μου. Είναι υποχρέωση για μένα, αλλά ικανοποιεί και το δικαίωμα του αδερφο μου να διαβάζει με ησυχία.

15 Κεφάλαιο 2ο: Ρόλοι, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας Χωριζ μαστε σε ομάδες και καταγράφουμε κάποια απ τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουμε εμείς ως μέλη της οικογένειάς μας. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Έχω δικαίωμα να διαβάζω με ησυχία στο δωμάτι μου. Έχω δικαίωμα να παίζω, ταν τελειώσω τα μαθήματά μου. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έχω υποχρέωση να κάνω ησυχία, ταν κοιμάται κάποιο μέλος της οικογένειάς μου. Έχω υποχρέωση να μη δημιουργώ προβλήματα, αν οι γονείς μου δεν έχουν χρ νο ή δεν μπορο ν να ικανοποιήσουν μια επιθυμία μου. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Σε μια οικογένεια ζουν ο πατέρας, η μητέρα και τα δυο παιδιά, ο Γιώργος και η Χριστίνα. Οι γονείς έχουν επιστρέψει απ τη δουλειά τους και είναι πολ κουρασμένοι. Τα παιδιά φωνάζουν, μαλώνουν και Συζητάμε και συμπληρώνουμε το σενάριο (τι γίνεται μετά;) Πώς μπορο με να αντιμετωπίσουμε παρ μοιες καταστάσεις; Μοιραζ μαστε τους ρ λους και παίζουμε το σενάριο. ª π π... Χαρακτηριστικ στοιχείο της οικογένειας είναι η μορφή της. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές οικογένειας ανάλογα με τον αριθμ των μελών της, τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, την παράδοση εν ς τ που, τα ήθη και τα έθιμα. Στη σημερινή εποχή, η πιο συνηθισμένη μορφή οικογένειας είναι η πυρηνική. Απαραίτητο στοιχείο για την ομαλή λειτουργία της οικογένειας είναι η οργάνωσή της. Τα μέλη της αναλαμβάνουν ρ λους, απ τους οποίους προκ πτει και η συμπεριφορά τους. Στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας συντελο ν και οι καν νες συμπεριφοράς που πρέπει να τηρο ν τα μέλη της. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 13

16 3ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η οικογένεια Δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικογένεια Παρατηρο με τα σκίτσα και συζητάμε λοι μαζί: Ποιες δυσκολίες μπορεί να έχει μια οικογένεια; Πώς μπορο ν να αντιμετωπιστο ν τέτοιες δυσκολίες; ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 14 Συχνά η οικογένεια αντιμετωπίζει δυσκολίες και συγκρο σεις που προκαλο νται απ διάφορους παράγοντες είτε εσωτερικο ς, πως η έλλειψη επικοινωνίας μεταξ των μελών ή κάποιο σοβαρ πρ βλημα υγείας, είτε εξωτερικο ς, πως η ανεργία των γονέων, η αδυναμία ένταξης στην τοπική κοινωνία ή μια ξαφνική καταστροφή. Οι περισσ τερες δυσκολίες μπορο ν να αντιμετωπίζονται απ την οικογένεια, ταν λα τα μέλη της είναι ενωμένα, δείχνουν διάθεση για συνεργασία, συζητο ν μεταξ τους, προσπαθο ν να κατανοήσουν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. ταν πρ κειται για προβλήματα που οφείλονται σε εξωτερικο ς παράγοντες, πως η ανεργία ή τα οικονομικά προβλήματα, είναι απαραίτητη η υποστήριξη της οικογένειας απ το κράτος με μέτρα πρ νοιας. Ο Γιάννης είναι 12 ετών. Τελευταία είναι πολ νευρικ ς και μιλάει απ τομα στους γονείς του. Η οικογένειά του προβληματίζεται και αναρωτιέται τι του συμβαίνει. Συζητάμε και καταγράφουμε δυσκολίες που μπορεί να δημιουργηθο ν στις σχέσεις των μελών της οικογένειας εξαιτίας της συμπεριφοράς του. Με τη Μαρία την αδερφή του... Με τον Κώστα τον μεγαλ τερ του αδερφ... Ο μπαμπάς... Η μαμά...

17 Κεφάλαιο 3ο: Δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικογένεια Πολλές φορές, μως, οι δυσκολίες μέσα στην οικογένεια είναι σοβαρές και οδηγο ν σε συνεχείς καβγάδες μεταξ των μελών, συγκρο σεις, βία ή και διαζ γιο. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και την προστασία των μελών της οικογένειας, υπάρχουν φορείς και υπηρεσίες, πως είναι οι οικογενειακοί σ μβουλοι ή τα συμβουλευτικά κέντρα στήριξης της οικογένειας. Σε αυτά μπορο ν να απευθυνθο ν τα μέλη της οικογένειας προκειμένου να βοηθηθο ν. ταν μως η αντιμετώπιση των εσωτερικών προβλημάτων είναι αδ νατη, τ τε αναζητείται λ ση με βάση τους ν μους που έχει θεσπίσει η πολιτεία. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Οι γονείς της Ελένης εργάζονταν σε ένα εργοστάσιο, το οποίο έκλεισε. Εδώ και δ ο μήνες ο πατέρας της ψάχνει για δουλειά και η μητέρα της προσπαθεί να βοηθήσει δουλε οντας περιστασιακά. Η Ελένη έχει κι ένα μεγαλ τερο αδερφ, τον Θανάση, 17 ετών. Συζητάμε τρ πους με τους οποίους η οικογένεια της Ελένης μπορεί να αντιμετωπίσει τη συγκεκριμένη κατάσταση. Ποιες είναι οι δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει η οικογένεια της Ελένης; Πο μπορεί να απευθυνθεί για να ζητήσει βοήθεια; ª π π... Στην οικογένεια πολλές φορές δημιουργο νται δυσκολίες, που μπορεί να οφείλονται σε εσωτερικο ς παράγοντες, πως η έλλειψη επικοινωνίας των μελών ή σε εξωτερικο ς παράγοντες, πως η ανεργία και τα οικονομικά προβλήματα. Κάποιες εσωτερικές δυσκολίες είναι δυνατ ν να ξεπεραστο ν με καταν ηση, συζήτηση, αλληλοβοήθεια και συνεργασία των μελών. Σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες είναι αδ νατο να επιλυθο ν μέσα στην οικογένεια, τα μέλη της μπορο ν να απευθυνθο ν στις κοινωνικές υπηρεσίες, που υπάρχουν γι αυτ τον σκοπ. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë appleúòùë Î È appleèô ÛÈÎ ÔÌ, Ì Û ÛÙËÓ ÔappleÔ ÁÂÓÓÈ Ù È Î È ÌÂÁ ÏÒÓÂÈ Ô ÓıÚˆappleÔ. ª Û ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ù Ì ÏË ÙË ÈÎ ÓÔappleÔÈÔ Ó ÙÈ ÛÈÎ ÙÔ Ó ÁÎÂ Î È Û Á ÚfiÓˆ Ì ı - ÓÔ Ó Ó Û Ó apple Ú Ô Ó Î È Ó Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È. Ã Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë ÌÔÚÊ ÙË. ÙË ÛËÌÂÚÈÓ ÂappleÔ, Ë appleèô Û ÓËıÈÛÌ ÓË ÌÔÚÊ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Â Ó È Ë apple ÚËÓÈÎ. È ÙËÓ Î Ï ÙÂÚË ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, Î ıâ Ì ÏÔ ÙË Ó Ï Ì ÓÂÈ ÚfiÏÔ Î È ÎÔÏÔ ıâ Î ÓfiÓÂ Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ, ÔÈ ÔappleÔ ÔÈ ÔÚ Ô Ó Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ ÙÔ. ÔÏÏ ÊÔÚ, Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ ÛÎÔÏ Â, ÔÈ ÔappleÔ Â ÌappleÔÚÂ Ó ÔÊ ÏÔÓÙ È Û ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ Â͈ÙÂÚÈÎÔ apple Ú ÁÔÓÙÂ. ŸÙ Ó ÔÈ ÛÎÔÏ Â ÂÓ ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÓÙÈÌÂÙˆappleÈÛÙÔ Ó applefi ÙËÓ È ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ, ÙfiÙÂ Ù Ì ÏË ÙË appleâ ı ÓÔÓÙ È ÛÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ appleëúâû Â Ó ËÙÂ Ù È Ï ÛË Ì ÛË ÙÔ ÓfiÌÔ appleô ÂÈ ıâûapple ÛÂÈ Ë appleôïèùâ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 15

18 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η κοινωνία Εν τητα B Το Εκπαιδευτικ Σ στημα ΔÔ Îapple È Â ÙÈÎfi ÛÙËÌ appleôùâïâ ÂÈ ÛÙË ÒÚ Ì ÂÈ ˆ ÛÙfi Ô ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÙÔ ÎÚ ÙÔ apple Ú ÂÈ ÙÔ Á ıfi ÙË ÂÎapple  ÛË Î È ÙË apple È Â. ıì  ÔÚÁ ÓˆÛË (À....) ÈÔ ÎËÛË ÙËÓ apple ÚÔ ÛˆÓ Â Î ÈÚÈÒÓ Ì ıëûë Û fiï Ù apple È È ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 16

19 Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικό σύστημα και το σχολείο Το εκπαιδευτικ σ στημα και το σχολείο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, ÂÈ ÛÎÂÊÙÂ applefiû Ì ı ÓÔ ÌÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô; μ È, Ì ı ÓÔ ÌÂ appleôïï Î È appleôîùô ÌÂ appleôïïô Ó Ô Ê ÏÔ Î È Ê ÏÂ. Συζητάμε λοι μαζί: Σε τι μας ωφελεί το σχολείο; Γνωρίζουμε παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο; Αναρωτι μαστε γιατί δεν πηγαίνουν. Η εκπαίδευση είναι ένα εξαιρετικά σημαντικ αγαθ για τον άνθρωπο. Καθώς οι κοινωνίες αλλάζουν, αλλάζει και ο τρ πος με τον οποίο η εκπαίδευση προσφέρεται στους ανθρώπους. Στη σημερινή εποχή, τα κράτη οργανώνουν τα εκπαιδευτικά τους συστήματα προκειμένου να εξασφαλίσουν σε λα τα παιδιά το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Στο σχολείο το παιδί αποκτά με συστηματικ τρ πο γνώσεις, δεξι τητες και αξίες, δηλαδή μ ρφωση και παιδεία. Στη χώρα μας, η οργάνωση της εκπαίδευσης και ο τρ πος λειτουργίας του εκπαιδευτικο συστήματος αποτελο ν ευθ νη του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠ.Ε.Π.Θ.). Σ μφωνα με τον ν μο, η υποχρεωτική φοίτηση διαρκεί δέκα έτη και περιλαμβάνει το Νηπιαγωγείο, το Δημοτικ και το Γυμνάσιο. Ο μαθητής μπορεί να συνεχίσει στο Λ κειο ή σε κάποια άλλη Σχολή. ποιος επιθυμεί, μετά το Λ κειο μπορεί να πάει στο Πανεπιστήμιο (Α.Ε.Ι.) ή σε άλλο εκπαιδευτικ ίδρυμα (Α.Τ.Ε.Ι. ή Ι.Ε.Κ.). Η πολιτεία οφείλει να βοηθήσει τα παιδιά να φοιτήσουν στο σχολείο, γι αυτ και η εκπαίδευση εκτ ς απ υποχρεωτική είναι και δωρεάν. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 17

20 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστημα Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Οι βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι: α. Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, που περιλαμβάνει το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικ Σχολείο β. Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, που περιλαμβάνει το Γυμνάσιο, το Γενικ Λ κειο και το Επαγγελματικ Λ κειο (ΕΠΑ.Λ.) και γ. Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, που περιλαμβάνει το Πανεπιστήμιο Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρ ματα (Α.Ε.Ι.) και τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρ ματα (Α.Τ.Ε.Ι.). Γιατί νομίζετε τι η ελληνική πολιτεία καθιέρωσε τη δεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (5-15 ετών); ÂÓ Ô Ó fiïâ ÔÈ ÒÚ ÂÎ ÚÔÓË appleô ÚˆÙÈÎ ÂÎapple  ÛË. È ÛÔ Ì ÙÈ appleïëúôêôú  appleô Ì ÛÙÂÈÏ Ó Ù apple È È applefi È ÊÔÚ ÒÚ ÙÔ ÎfiÛÌÔ, Û ÂÙÈÎ Ì ٠ÂÎapple È Â ÙÈÎ ÙÔ Û ÛÙ Ì Ù! ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 18 Ρατζήφ απ την Ινδία: Στη χώρα μου η εκπαίδευση είναι δωρεάν και υποχρεωτική για οκτώ χρ νια (απ τα 6 ως τα 14 χρ νια μας). Χωρίζεται σε πρωτοβάθμια (6 11 ετών) και μέση εκπαίδευση (11 14 ετών). μως, πολλά παιδιά στην πατρίδα μου, κυρίως απ φτωχές οικογένειες, δεν πηγαίνουν σχολείο, γιατί μ λις μεγαλώσουν λίγο χρειάζεται να δουλέψουν. Μετά την πρωτοβάθμια και τη μέση εκπαίδευση, υπάρχει η δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έπειτα μπορο με να συνεχίσουμε τις σπουδές μας ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις δυνατ τητες που έχουμε.

21 Κεφάλαιο 1ο: Το εκπαιδευτικό σύστημα και το σχολείο Μπριγκίτε απ τη Γερμανία: Στην πατρίδα μου, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δώδεκα χρ νια. Το Νηπιαγωγείο είναι προαιρετικ. Στη συνέχεια, φοιτο με στο δημοτικ υποχρεωτικά για τέσσερα χρ νια. Συνεχίζουμε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που μπορο με να εγγραφο με σε έναν απ τους τρεις τ πους σχολείων, Γυμνάσιο (Gymnasium), Πρακτικ Σχολείο (Realschule) ή Γενικ Σχολείο (Hauptschule). Τελειώνοντας έτσι την υποχρεωτική εκπαίδευση, μπορο με είτε να εκπαιδευτο με και να ασκηθο με σε ένα επάγγελμα που μας ενδιαφέρει, είτε να συνεχίσουμε τις σπουδές μας στο πανεπιστήμιο. Μπιλ απ τις Η.Π.Α.: Στις Η.Π.Α., η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι δωδεκάχρονη. Το Νηπιαγωγείο δεν είναι υποχρεωτικ, αλλά μπορο με να γραφτο με σε αυτ απ τα πέντε μας χρ νια. Στη συνέχεια, ακολουθο ν έξι χρ νια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο Δημοτικ σχολείο (elementary school) και έξι χρ νια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο Γυμνάσιο (junior high school) και το Λ κειο (senior high school). Τέλος, μπορο με να πάμε σε κάποιο κολέγιο ή πανεπιστήμιο, για να συνεχίσουμε τις σπουδές μας σε,τι μας ενδιαφέρει. Κώστας απ την Ελλάδα: Στη χώρα μου, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δέκα χρ νια. Το Νηπιαγωγείο είναι υποχρεωτικ και γραφ μαστε σε αυτ απ τα πέντε μας χρ νια. Στη συνέχεια φοιτο με έξι χρ νια στο Δημοτικ και τρία χρ νια στο Γυμνάσιο. Τελειώνοντας την υποχρεωτική μας εκπαίδευση, μπορο με να φοιτήσουμε τρία χρ νια στο Λ κειο και μετά να δώσουμε εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο(Α.Ε.Ι.) ή τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρ ματα (Α.Τ.Ε.Ι.). Υπάρχει επίσης το Επαγγελματικ Λ κειο (ΕΠΑ.Λ.) που λειτουργεί παράλληλα με το Γενικ Λ κειο (ΓΕ.Λ.), απ το οποίο οι μαθητές μπορο ν να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις προκειμένου να εισαχθο ν στο Πανεπιστήμιο (Α.Ε.Ι.) και τα Α.Τ.Ε.Ι. ή να αποκτήσουν πτυχίο που θα τους βοηθήσει να ενταχθο ν στην αγορά εργασίας. Εντοπίζουμε ομοι τητες και διαφορές στην υποχρεωτική εκπαίδευση των χωρών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Με κ κκινο έχουν γραφτεί τα επίπεδα και τα έτη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 19

22 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστημα Το Ελληνικ Εκπαιδευτικ Σ στημα Επίπεδο Ηλικία Έτη διάρκειας Πρωτοβάθμια Νηπιαγωγείο 5-6 ετών 1 χρ νος Δημοτικ 6-12 ετών 6 χρ νια Δευτεροβάθμια Γυμνάσιο ετών 3 χρ νια Γενικ Λ κειο ή ετών 3 χρ νια Επαγγελματικ Λ κειο ή Επαγγελματική Σχολή Τριτοβάθμια Πανεπιστήμιο (Α.Ε.Ι.) ετών 4-6 χρ νια ή Α.Τ.Ε.Ι. (ανάλογα με τη Σχολή) ƒ Δ ƒπ Δ Δ Η Ειρήνη θέλει να γίνει αρχιτέκτονας, ο Δικαι πολις θέλει να γίνει γραφίστας, η φίλη τους η Κατερίνα θέλει να γίνει κομμώτρια κι εγώ Χωριζ μαστε σε ομάδες και γράφουμε στον πίνακα την πορεία σπουδών που θα ακολουθήσουν τα παιδιά. Στον πίνακα γράφω κι εγώ την πορεία σπουδών που επιθυμώ να ακολουθήσω. Ειρήνη Δικαι πολις Κατερίνα Εγώ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ª π π... Η εκπαίδευση είναι ένα πολ σημαντικ αγαθ για τον άνθρωπο και την κοινωνία, γι αυτ και έχει αναγνωριστεί ως βασικ δικαίωμα για λα τα παιδιά. Τα κράτη, για να ανταποκριθο ν στην ανάγκη να εκπαιδε σουν λους τους πολίτες τους, οργάνωσαν τα εκπαιδευτικά συστήματα, δίνοντας ιδιαίτερη βαρ τητα στη δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση για λους. Στην Ελλάδα, η πολιτεία προσφέρει υποχρεωτική δεκάχρονη και δωρεάν εκπαίδευση (5 15 ετών). 20

23 Κεφάλαιο 2ο: Ένα σχολείο για όλους Ένα σχολείο για λους 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο ª Ú, 11 ÂÙÒÓ: ªÂ Ï Ó ª Ú Î È Â Ì È ÙÛÈÁÁ Ó. È Û ÔÏ Â ÙˆÓ ÁÔÓÈÒÓ ÌÔ Ì Ó ÁÎ Ô Ó Ó ÌÂÙ ÎÈÓÔ Ì ÛÙÂ Ô Î È appleâúèû- ÛfiÙÂÚ ÊÔÚ ÙÔÓ ÚfiÓÔ. ŒÙÛÈ ÂÓ ÊÔÈÙÒ fiïô ÙÔÓ ÚfiÓÔ ÛÙÔ ÈÔ Û ÔÏ Ô. Ï, 10 ÂÙÒÓ: ΔÔ fióôì ÌÔ Â Ó È Ï Î È Â Ì È applefi ÙËÓ Ï Ó. Úı Ì appleúfiûê Ù ÛÙËÓ ÏÏ Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ Î È ÛÎÔÏ fiì ÛÙ appleôï Ó appleúôû ÚÌÔÛÙÔ Ì ÛÙË Ó Î Ù ÛÙ ÛË. ÈÔ appleôï ÛÎÔÏ ÔÌ È ÂÁÒ, appleô appleú appleâè Ó apple Ú ÎÔÏÔ ı Ûˆ Ù Ì ı Ì Ù ÙÔ Û ÔÏÂ Ô Û ÌÈ ÁÏÒÛÛ appleô ÂÓ ÁÓˆÚ ˆ Î Ï. Συζητάμε λοι μαζί: Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν η Μαρία και ο Αλία; Επειδή το κράτος αναγνωρίζει το δικαίωμα λων των παιδιών στην εκπαίδευση, έχει θεσπίσει μέτρα προκειμένου να τα βοηθήσει να σπουδάσουν. Ορισμένα απ αυτά τα μέτρα είναι να παίρνουν δωρεάν τα βιβλία που χρειάζονται και να μπορο ν να ακολουθήσουν ποια πορεία σπουδών επιλέξουν. Στα σχολεία φοιτο ν και μαθητές που έχουν ξεχωριστές ανάγκες, πως είναι τα κωφά ή βαρήκοα παιδιά, τα τυφλά και τα παιδιά με κινητικά προβλήματα ή τα παιδιά οικονομικών μεταναστών και τσιγγάνων. λα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στη μ ρφωση και την πρ οδο. Διαβάζουμε το Άρθρο 16 (παράγραφος 2) του Συντάγματος που αναφέρεται στην εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ποια είναι η βασική αποστολή της παιδείας στη χώρα μας; Άρθρο Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Αναζητο με με τη βοήθεια του δασκάλου ή της δασκάλας μας πληροφορίες σχετικά με: Τα Τμήματα Ένταξης Τις Τάξεις Υποδοχής Τα Ειδικά Σχολεία ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 21

24 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Β : Το Εκπαιδευτικό Σύστημα ƒ Δ ƒπ Δ Δ Σημειώνουμε με Χ τη σωστή απάντηση: 1. Το κράτος στους ν μους που φτιάχνει για την εκπαίδευση δίνει ιδιαίτερη σημασία α. στην παροχή ίσων ευκαιριών για λα τα παιδιά β. στην ενίσχυση των ικαν τερων μαθητών γ. στην καταγωγή των μαθητών 2. Οι ν μοι που αναφέρονται στο εκπαιδευτικ σ στημα ορίζουν α. την ομοι μορφη εμφάνιση των μαθητών β. τη λειτουργία των σχολικών μονάδων γ. την αξιοποίηση του ελε θερου χρ νου των μαθητών 3. Οι τάξεις υποδοχής έχουν σκοπ να ενισχ σουν. α. τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες β. τα τσιγγαν πουλα γ. τα παιδιά που κατάγονται απ άλλες χώρες 4. Το κράτος, για να στηρίξει την εκπαίδευση παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες... α. έχει δημιουργήσει ειδικά σχολεία και τμήματα ένταξης στα κοινά σχολεία β. δεν έχει ειδικο ς ν μους, γιατί τα άτομα αυτά δεν μπορο ν να ανταποκριθο ν στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικο συστήματος γ. βοηθά τους γονείς τους οικονομικά για να εκπαιδε ονται τα παιδιά αυτά στο σπίτι. ª π π... Το ελληνικ εκπαιδευτικ σ στημα έχει ως στ χο την παροχή ίσων ευκαιριών στη μ ρφωση, ώστε λα τα παιδιά να μπορο ν να σπουδάσουν και να αναζητήσουν αργ τερα μια εργασία. Γι αυτ η πολιτεία με ν μους στηρίζει το δικαίωμα λων των πολιτών στη μ ρφωση (υποχρεωτική δεκάχρονη φοίτηση στο σχολείο, παροχή βιβλίων κ.ά.). Συγχρ νως έχει πάρει μέτρα για τη στήριξη ξεχωριστών ομάδων παιδιών, πως είναι τα παιδιά μεταναστών, παιδιά με κινητικά προβλήματα κ ά. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 22 Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ıâ Û Á ÚÔÓÔ Î È appleôïèùèûì ÓÔ ÎÚ ÙÔ ÊÚÔÓÙ ÂÈ ÁÈ ÙËÓ ÂÎapple  ÛË ÙˆÓ appleôïèùòó ÙÔ, ÔÚÁ ÓÒÓÔ- ÓÙ ÙÔ ÈÎfi ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎfi Û ÛÙËÌ. ÙËÓ ÏÏ, Ë ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÂÎapple  ÛË Î È Ô ÙÚfiappleÔ ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ appleôùâïô Ó Â ı ÓË ÙÔ ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ıóèî È Â Î È ÚËÛÎÂ Ì ÙˆÓ. μ ÛÈÎfi Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ Ì Û ÛÙ Ì ÙÔ Â Ó È Ë appleô ÚˆÙÈÎ ÂÎ ÚÔÓË ÊÔ ÙËÛË. Ù appleâúèï Ì ÓÂÈ Ó ÚfiÓÔ ÛÙÔ ËappleÈ ÁˆÁ Ô, ÍÈ ÚfiÓÈ ÛÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Î È ÙÚ ÚfiÓÈ ÛÙÔ ÌÓ ÛÈÔ (5-15 ÂÙÒÓ). apple ÛË, Ë ËÌfiÛÈ ÂÎapple  ÛË Â Ó È ˆÚÂ Ó Û fiïâ ÙÈ ıì Â. appleôïèùâ Û Á ÚfiÓˆ ÂÈ apple ÚÂÈ Ì ÙÚ ÁÈ Ó ÛÙËÚ ÍÂÈ Î È Ó ÔËı ÛÂÈ ÙËÓ ÂÎapple  ÛË Í ˆÚÈÛÙÒÓ ÔÌ ˆÓ apple È ÈÒÓ appleô ÓÙÈÌÂÙˆapple Ô Ó È ÊÔÚ appleúô Ï Ì Ù Î È ÛÎÔÏ Â.

25 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η κοινωνία Εν τητα Γ Η Εκκλησία ÎÎÏËÛ Â Ó È ÂÈ ÂappleÈÙÂÏÂ ÚÁÔ ÙÔ Û ÓÔÏÔ ÙˆÓ appleèûùòó ÙË ÚÈÛÙÈ ÓÈÎ apple ÛÙË ÔÚÁ ÓˆÛË ıìô πâúôû ÓË appleóâ Ì ÙÈÎfi ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi ÎÔÈÓˆÓÈÎfi apple ÛÎÔappleÔ ÚÂÛ ÙÂÚÔ È ÎÔÓÔ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 23

26 1ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Γ : Η Εκκλησία Η Εκκλησία της Ελλάδος ʈÙ. 1.1 ÓËÁ ÚÈ Û ͈ÎÎÏ ÛÈ ÊˆÙ. 1.2 ΔÔ ª ÛÙ ÚÈÔ ÙË μ appleùèûë Κοιτάζουμε τις εικ νες και συζητάμε κι εμείς για το ρ λο της εκκλησίας και το έργο που προσφέρει. Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι σημαντικ ς παράγοντας της σ γχρονης ελληνικής κοινωνίας. Στις ενορίες διδάσκεται ο Λ γος του Θεο με πολλο ς τρ πους (λειτουργικές πράξεις, κατηχητικ σχολείο κ.ά.). Επίσης, με τη συνεργασία λων των πιστών, κληρικών και λαϊκών, η Εκκλησία κάνει πράξη την εντολή του Χριστο «αγαπάτε αλλήλους» και φροντίζει ηλικιωμένους, μικρά παιδιά και οικογένειες, προσφέροντας φάρμακα, περίθαλψη, συσσίτια κ.ά. χωρίς διακρίσεις φ λου, θρησκείας ή εθνικ τητας. Η Ορθ δοξη Ανατολική Εκκλησία του Χριστο είναι η Εκκλησία της χώρας μας, της Ελλάδας. Οι βαθμοί της ιεροσ νης είναι τρεις: Ο Διάκονος (κοινώς διάκος) Ο Πρεσβ τερος (κοινώς ιερέας ή παπάς) Ο Επίσκοπος (κοινώς δεσπ της ή μητροπολίτης) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 24 È appleò ÈÔÈÎÂ Ù È Ë ÂÎÎÏËÛ ; Η Εκκλησία της Ελλάδος αποτελείται από 80 μητροπόλεις, που είναι μεγάλες γεωγραφικές διοικητικές περιφέρειες. Την πνευματική και διοικητική ευθύνη κάθε μητρόπολης έχει ο μητροπολίτης. Η μητρόπολη μοιράζεται σε ενορίες, στις οποίες, με ανάθεση του μητροπολίτη, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ένας ή περισσότεροι κληρικοί (ιερείς ή διάκονοι). Κέντρο της ενορίας είναι ο ναός, στον οποίο συγκεντρώνονται οι πιστοί που κατοικούν στη συγκεκριμένη ενορία. Η Εκκλησία της Ελλάδος διοικείται από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο και από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος είναι ένα «συμβούλιο», στο οποίο μετέχουν δώδεκα μητροπολίτες για ένα έτος. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος αντιμετωπίζει τρέχοντα και επείγοντα ζητήματα της Εκκλησίας και συνεδριάζει αρκετά συχνά. Τη Σύνοδο της Ιεραρχίας αποτελούν όλοι οι μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αυτή συνεδριάζει ορισμένες φορές το χρόνο και ασχολείται με πολύ σοβαρά θέματα της Εκκλησίας, όπως είναι η εκλογή νέων επισκόπων, προβλήματα πίστης κ.ά. Και στις δύο Συνόδους πρόεδρος είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.

27 Κεφάλαιο 1ο: Η Εκκλησία της Ελλάδος ƒ Δ ƒπ Δ Δ 1. Λ νω το σταυρ λεξο: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. Η... της Ελλάδος έχει μια σημαντική θέση στους θεσμο ς του Κράτους. 2. Πρ εδρος της Ιεράς Συν δου. 3. Μικρή περιοχή, τμήμα μιας μητρ πολης. 4. Η Ιερά... αποτελείται απ λους τους μητροπολίτες της Ελλάδος. ΚΑΘΕΤΑ: 1. Βαθμ ς της ιεροσ νης. 2. Λέγεται κι έτσι ο ιερωμένος. 3. Ο Επίσκοπος διοικεί τη Η... Σ νοδος αποφασίζει για τα θέματα της Εκκλησίας. 5. Τοποθετείται πάνω απ το διάκονο στην ιεραρχία. 2. Συζητάμε και καταγράφουμε πώς θα μπορο σαμε και εμείς να βοηθήσουμε στο έργο της εκκλησίας: Επισκεπτ μαστε το να της περιοχής μας και συζητάμε με τον ιερέα για τις δραστηρι τητες της ενορίας μας. Δημοσιε ουμε τη συνέντευξη του ιερέα στην εφημερίδα της τάξης ή του σχολείου. ª π π... Η Εκκλησία αποτελεί το σ νολο των πιστών (λαϊκών και κληρικών). Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει ως βασικ της σκοπ να συνδέει τους ανθρώπους με τον Θε, να διδάσκει με ακρίβεια τον λ γο του και να εκφράζει στην πράξη με γνήσιο τρ πο την Ορθ δοξη χριστιανική πίστη και ζωή. Επιπλέον, επιτελεί κοινωνικ και ανθρωπιστικ έργο, με το οποίο αγκαλιάζει λους τους ανθρώπους που κατοικο ν στη χώρα μας. Για την αποτελεσματική λειτουργία της και την επιτυχή πραγματοποίηση του έργου της είναι οργανωμένη σε ενορίες και σε μητροπ λεις. Το ανώτατο ργανο διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι η Ιερά Σ νοδος της Ιεραρχίας, στην οποία συμμετέχουν οι Μητροπολίτες, ενώ πρ εδρ ς της είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 25

28 2ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Γ : Η Εκκλησία Άλλα θρησκε ματα στην Ελλάδα Ó ÚˆÙÈ Ì È ÈÚ ÓË, ÛÙËÓ ÏÏ Â Ó È fiïôè ÃÚÈÛÙÈ ÓÔ Úıfi ÔÍÔÈ; ÂÓ ÓÔÌ ˆ! ÍÔ Ì ÎÈ Û ËÙ ÛÔ Ì ÁÈ Ùfi. Συζητάμε για άλλες θρησκείες που γνωρίζουμε και δίνουμε διάφορα χαρακτηριστικά τους. ʈÙ. 2.1 Ú Î Ó ÁˆÁ ʈÙ. 2.2 ªÔ ÛÔ ÏÌ ÓÈÎfi Δ ÌÂÓÔ ÊˆÙ. 2.3 ÃÚÈÛÙÈ ÓÈÎ ÂÎÎÏËÛ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 26 Σ μφωνα με το Σ νταγμα, στη χώρα μας η Ανατολική Ορθ δοξη Εκκλησία θεωρείται ως επικρατο σα, επειδή εκφράζει την πλειον τητα του ελληνικο λαο και αποτελεί σημαντικ στοιχείο της ταυτ τητάς του. Ωστ σο, στο ελληνικ κράτος κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να πιστε ει σε ποια θρησκεία εκείνος επιθυμεί και να εκδηλώνει ελε θερα την πίστη του σ αυτήν. Το δικαίωμα αυτ, που προβλέπεται απ το Σ νταγμα της χώρας μας, διατυπώνεται ως αρχή της ανεξιθρησκίας. Ορισμένοι κάτοικοι της χώρας μας πιστε ουν σε άλλα χριστιανικά δ γματα, πως στο Ρωμαιοκαθολικισμ και τον Προτεσταντισμ. Κάποιοι άλλοι, Έλληνες ή ξένοι μετανάστες, ακολουθο ν άλλες θρησκείες, πως είναι ο μουσουλμανισμ ς, ο ιουδαϊσμ ς, ο βουδισμ ς, ο ινδουισμ ς. Κάθε θρησκεία έχει τους δικο ς της πιστο ς, τις δικές της αρχές και παραδ σεις, τους δικο ς της τ πους και τρ πους λατρείας. Θυμ μαστε απ την Ιστορία της Ε τάξης: Η θρησκευτική ελευθερία ως ανθρώπινο δικαίωμα κατακτήθηκε για πρώτη φορά το 313 μ.χ. Το Διάταγμα περί ανεξιθρησκίας που υπέγραψαν οι τότε αυτοκράτορες του Ρωμαϊκού κράτους Κωνσταντίνος και Λικίνιος στα Μεδιόλανα (Μιλάνο) της Ιταλίας αναγνώρισε τη χριστιανική πίστη ως ίση και οι χριστιανοί αφέθηκαν ελεύθεροι να λατρεύουν το Θεό τους χωρίς αυτή η πράξη να αποτελεί αδίκημα. Ο όρος «ανεξιθρησκία» καθιερώθηκε από το μεγάλο δάσκαλο του Γένους Ευγένιο Βούλγαρη το έτος Σήμερα, αυτή η αρχή ισχύει και γίνεται σεβαστή σε όλες τις δημοκρατικές χώρες.

29 Κεφάλαιο 2ο: Άλλα θρησκεύματα στην Ελλάδα Συζητάμε για τη σημασία της θρησκευτικής ελευθερίας την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και για την αξία της σήμερα. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Συζητάμε και καταγράφουμε τα κοινά και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά στοιχεία των θρησκειών. ΚΟΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε λες τις θρησκείες οι πιστοί προσε χονται σε έναν τ πο λατρείας. ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο τρ πος που προσε χονται. ª π π... Οι περισσ τεροι Έλληνες ανήκουν στην Ορθ δοξη Χριστιανική Εκκλησία. Υπάρχουν και Έλληνες χριστιανοί, οι οποίοι ανήκουν σε άλλη Εκκλησία, στη Ρωμαιοκαθολική ή στην Προτεσταντική. Ακ μη, υπάρχουν και Έλληνες οι οποίοι είναι μουσουλμάνοι, ιουδαίοι ή κάτι άλλο. Τα τελευταία χρ νια ζουν και εργάζονται στη χώρα μας μετανάστες, οι οποίοι είναι μουσουλμάνοι, ινδουιστές, βουδιστές ή κάτι άλλο. Η πίστη λων αυτών γίνεται σεβαστή απ το Κράτος και ο καθένας μπορεί ελε θερα και ανεμπ διστα να λατρε ει τον Θε, στον οποίο πιστε ει, σ μφωνα με την αρχή της ανεξιθρησκίας, η οποία περιγράφεται ξεκάθαρα στο ελληνικ Σ νταγμα. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË Úıfi ÔÍË ÎÎÏËÛ ÙË ÏÏ Ô ÂÈ ÛÎÔapplefi ÙË È ÛÎ Ï ÙÔ ÏfiÁÔ ÙÔ ÂÔ Î È ÙÔÓ Û Ó ÂÛÌÔ ÙˆÓ appleèûùòó Ì ÙÔ. ªÂ ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û ÌÌÂÙÔ fiïˆó ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË ÂappleÈÙÂÏ appleóâ Ì ÙÈÎfi, ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î È ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi ÚÁÔ Ó ÏÔÁÔ Ì ÙÈ Ó ÙfiÙËÙ ÙË (appleóâ Ì ÙÈÎ Î ÓÙÚ, ÊÈÏfiappleÙˆ Ù ÌÂ, Î ÙË ËÙÈÎ Û ÔÏÂ, ÂÓÔÚÈ Î Ó ÓÈÎ ÂÛÙ Â, Î ıëìâúèó È ÓÔÌ Ê ÁËÙÔ Û appleôúô Î È ÛÙÂ- ÁÔ Û Ó ÓıÚÒappleÔ Ì ). ÎÎÏËÛ ÙË ÏÏ Ô ÂÈ ÈÎ ÙË ÂÛˆÙÂÚÈÎ ÔÚÁ ÓˆÛË Ì ÓÒÙ Ù ÈÔÈÎËÙÈÎ fiúá Ó ÙË È ÚÎ πâú ÓÔ Ô Î È ÙËÓ πâú ÓÔ Ô ÙË πâú Ú, appleúfiâ ÚÔ ÙˆÓ ÔappleÔ - ˆÓ Â Ó È Ô Ú ÈÂapple ÛÎÔappleÔ ıëóòó Î È apple ÛË ÏÏ Ô. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÓÙ ÁÌ Ó ÁÓˆÚ ÂÈ ˆ ÂappleÈÎÚ ÙÔ Û ıúëûîâ ÙËÓ Úıfi ÔÍË ÃÚÈÛÙÈ ÓÈÎ. Δ Ùfi ÚÔÓ, fiìˆ, Û ÂÙ È ÙÔ ÈÎ ˆÌ Î ıâ appleôï ÙË ÙË ÒÚ Ó ÎÔÏÔ ıâ fiappleôè ıúëûîâ ÂappleÈı ÌÂ, ˆÚ Î Ó - Ó appleâúèôúèûìfi ÛÙËÓ ÎÊÚ ÛË ÙË apple ÛÙË ÙÔ. Ê ÚÌfi ÂÈ, ËÏ, ÛÙËÓ appleú ÍË ÙËÓ Ú ÙË ÓÂÍÈıÚËÛÎ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 27

30 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η κοινωνία Εν τητα Δ Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής ªÔÚÊ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÎÔÈÓˆÓ ÌÔÈ Î È ÔÈÓfiÙËÙ ÚÁ ÓˆÌ Ó ÔÌ Â - ÏÏÔÁÔÈ Â Ó È ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ Â Ó È Ó Ï Ì ÓÔ Ó ÙÚfiappleÔÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ÔÌ ÈÎ ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ appleô Ô Ó ÛÂ Ó Ó ÙfiappleÔ 1. Î Ï ÙÂÚË ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ 2. ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÈÎÔÓÔ- ÌÈÎ Ó appleù ÍË Î È appleúfiô Ô ÙÔ ÙfiappleÔ 3. Âapple Ï ÛË appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙÔ ÙfiappleÔ ÔÌ Â ÙfiÌˆÓ appleô ÔÚÁ ÓÒÓÔÓÙ È ÌÂ Ó Ó ÎÔÈÓfi ÛÙfi Ô Ú ÛË ÁÈ Ó appleâù Ô Ó Ó Ó ÎÔÈÓfi ÛÙfi Ô ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 28

31 Κεφάλαιο 1ο: Οι Δήμοι και οι Κοινότητες στην Ελλάδα Οι Δήμοι και οι Κοιν τητες στην Ελλάδα 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, Ú ÛÎÔ ÌÂ ÛÙÔÓ ÚÙË ÙË Ù ÍË Ì, ÙÔÓ ÌÔ ÙËÓ ÔÈÓfi- ÙËÙ appleô Ì ÓÔ ÌÂ; øú È! Συζητάμε λοι μαζί: Πώς λέγεται ο Δήμος ή η Κοιν τητα στην οποία ζο με; Εντοπίζουμε στον χάρτη κάποιες Κοιν τητες και Δήμους του Νομο μας και τους καταγράφουμε. ΔΗΜΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ Ας διαβάσουμε το παρακάτω κείμενο, για να κατανοήσουμε πώς προέκυψαν οι Δήμοι και οι Κοιν τητες στη χώρα μας. Το σχέδιο, με το οποίο η Ελλάδα χωρίστηκε σε δήμους και κοιν τητες, πως είναι σήμερα, ονομάζεται «Σχέδιο Καποδίστριας» προς τιμήν του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος το 1828 διαίρεσε την Ελλάδα σε 13 διοικητικά τμήματα. Σ μφωνα με το «Σχέδιο Καποδίστριας», που ισχ ει απ το έτος 1998, η Ελλάδα περιλαμβάνει 900 δήμους και 133 κοιν τητες. Οι περισσ τεροι δήμοι (747) προήλθαν απ τη συνένωση άλλων δήμων και κοινοτήτων. Ο διαχωρισμ ς έγινε με βάση ορισμένα κριτήρια, σημαντικ τερο απ τα οποία είναι ο πληθυσμ ς. Άλλα κριτήρια είναι επίσης η έκταση, η μορφολογία του εδάφους, η παρξη φυσικών π ρων και η θέση σε σχέση με τα μεγάλα αστικά κέντρα. Έτσι, σ μφωνα με το παραπάνω σχέδιο, υπάρχουν δήμοι αστικοί, ημιαστικοί, αγροτικοί, δήμοι Νησιά, δήμοι Πολεοδομικά Συγκροτήματα, και δήμοι Τμήματα μητροπολιτικών περιοχών. ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 29

32 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Δ : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Οι άνθρωποι που ζουν σε μια περιοχή αποτελο ν μια τοπική κοινωνία, που είναι οργανωμένη σε δήμους και κοιν τητες. Πολλές γειτονικές κοιν τητες συνενώθηκαν και αποτέλεσαν λες μαζί έναν δήμο με σκοπ να διοικο νται καλ τερα και οι κάτοικοί τους να εξυπηρετο νται πιο ε κολα. Δήμοι και κοιν τητες αποτελο ν τους Οργανισμο ς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι δήμοι και οι κοιν τητες κάθε νομο υπάγονται στην Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Ε.Δ.Κ.). λοι οι δήμοι και οι κοιν τητες της Ελλάδας ανήκουν στην Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Κ.Ε.). Ορισμένες, μως, κοιν τητες, για λ γους ιστορικο ς, ιδιαίτερου φυσικο κάλλους και παράδοσης κτλ. δεν εντάχθηκαν σε κανέναν δήμο. Οι δήμοι και οι κοιν τητες φροντίζουν να λ νουν προβλήματα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, πως είναι η δρευση, η επισκευή πεζοδρομίων, ο φωτισμ ς της π λης, η καθαρι τητα κ.ά. ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ Υπάρχουν κοιν τητες που δεν έχουν ενταχθεί σε δήμους πως είναι για παράδειγμα η Κοιν τητα Σουλίου στον Νομ Θεσπρωτίας και η Κοιν τητα Νυμφαίου στο Νομ Φλώρινας. Συζητάμε τους λ γους για τους οποίους παρέμειναν ξεχωριστές κοιν τητες. ʈÙ. 1.1 ÔÈÓfiÙËÙ ÌÊ Ô ÊˆÙ. 1.2 ÔÈÓfiÙËÙ Ô Ï Ô ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 30 ƒ Δ ƒπ Δ Δ Αναζητο με άλλες κοιν τητες που δεν εντάχθηκαν στο πρ γραμμα «Καποδίστριας» και συζητάμε τους λ γους που παρέμειναν ξεχωριστές κοιν τητες. ª π π... Η Ελλάδα αποτελείται απ 52 νομο ς. Κάθε νομ ς είναι χωρισμένος σε δήμους και κοιν τητες, για να διοικείται καλ τερα και για να μπορο ν οι κάτοικοί του να εξυπηρετο νται πιο ε κολα. Με το πρ γραμμα «Καποδίστριας» η Ελλάδα απ το 1998 αποτελείται απ 900 δήμους και 133 κοιν τητες. Το πρ γραμμα «Καποδίστριας» βρίσκεται σε εξέλιξη.

33 Κεφάλαιο 2ο: Οργάνωση Διοίκηση των Δήμων και Κοινοτήτων Οργάνωση Διοίκηση των Δήμων και Κοινοτήτων 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο Ο Δικαι πολις και η Ειρήνη παρακολο θησαν μία συνεδρίαση του Δημοτικο Συμβουλίου του δήμου, στον οποίο ανήκουν. ΔÔ ÁÂÊ ÚÈ appleô ÂÓÒÓÂÈ Ù ˆÚÈ Ì ÚÂÈ ÂÙ È ÂappleÈÛÎÂ. ÙË ÛËÌÂÚÈÓ Û ÓÂ Ú ÛË ı Û ËÙ ÛÔ ÌÂ È ÊÔÚ ı Ì Ù Î È appleúô Ï Ì Ù appleô ÊÔÚÔ Ó Ù ËÌÔÙÈÎ È ÌÂÚ ÛÌ Ù ÙÔ ÌÔ Ì. Û ÔÏËıÔ ÌÂ Î È ÌÂ ÙÈ appleôïèùèûùèî ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ÙÔ Î ÏÔÎ ÈÚÈÔ. appleú appleâè Âapple ÛË Ó Ô ÌÂ Ù ÛÔ Î È Ù ÍÔ ÁÈ ÙÔ ÙÚÂÈ appleúòùô Ì ÓÂ ÙË ÚÔÓÈ. Συζητάμε για: Θέματα ή προβλήματα, που μπορεί να απασχολο ν τα μέλη του Δημοτικο Συμβουλίου. Τον ρ λο του δημάρχου και των δημοτικών συμβο λων. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 31

34 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Δ : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής ʈÙ. 2.1 ËÌ Ú Â Ô πˆ ÓÓ ÓˆÓ Οι δήμοι διοικο νται απ τον Δήμαρχο και το Δημοτικ Συμβο λιο. Οι κοιν τητες διοικο νται απ τον Πρ εδρο της Κοιν τητας και το Κοινοτικ Συμβο λιο. λοι αυτοί (Δήμαρχος και Δημοτικ Συμβο λιο, Πρ εδρος της Κοιν τητας και Κοινοτικ Συμβο λιο) συγκεντρώνονται συχνά και συζητο ν για τα προβλήματα της περιοχής τους. Προτείνουν λ σεις και αποφασίζουν λοι μαζί, για την αντιμετώπισή τους και για την πρ οδο του τ που τους. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 32 ƒ Δ ƒπ Δ Δ Φανταζ μαστε τι το σχολείο έχει έναν μεγάλο προα λιο χώρο. Θέλουμε να διαμορφώσουμε αυτ ν τον χώρο σο μπορο με καλ τερα, ώστε να χρησιμοποιείται δημιουργικά για παιχνίδια και μάθηση απ τους μαθητές. Χωριζ μαστε σε ομάδες και μοιραζ μαστε τους ρ λους. Μια ομάδα αναλαμβάνει τον ρ λο του δημάρχου και των δημοτικών συμβο λων. Μια άλλη τον ρ λο των εκπαιδευτικών του σχολείου. Μια τρίτη ομάδα αναλαμβάνει τον ρ λο των γονέων και μια τέταρτη ομάδα, τον ρ λο των μαθητών. Κάθε ομάδα καταγράφει τις προτάσεις της σχετικά με το τι θεωρεί τι πρέπει να περιλαμβάνει η αυλή του σχολείου. Στη συνέχεια γνωστοποιεί και αιτιολογεί στις άλλες ομάδες τις προτάσεις της. Τέλος, συζητο ν λοι μαζί για το θέμα και επιλέγουν τις καλ τερες προτάσεις. ª π π... Οι δήμοι και οι κοιν τητες είναι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και διοικο νται απ τον Δήμαρχο και τον Πρ εδρο αντίστοιχα που είναι επικεφαλής του Δημοτικο ή Κοινοτικο Συμβουλίου. Στις συνεδριάσεις των συμβουλίων αυτών συζητο νται θέματα που απασχολο ν την τοπική κοινωνία, προτείνονται λ σεις και λαμβάνονται αποφάσεις για την επίλυσή τους.

35 Κεφάλαιο 3ο: Οι εκλογές στον Δήμο Οι εκλογές στον Δήμο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3ο Κεφάλαιο Ò ÌappleÔÚÂ Î appleôèô Ó Á ÓÂÈ ËÌÔÙÈÎfi Û Ì Ô ÏÔ Ì Ú Ô ; Ú appleâè Ó ÙÔÓ ÂappleÈÏ ÍÔ Ó ÔÈ Û ÌappleÔÏ ÙÂ ÙÔ ÌÂ ËÌÔÎÚ ÙÈÎ È ÈÎ Û Â! Συζητάμε για τις δημοτικές εκλογές που γίνονται στον τ πο μας. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις εκλογές στην τάξη. Απ ποια μέλη μπορεί να αποτελείται το προεδρείο μιας τάξης; Γιατί εκλέγουμε έναν πρ εδρο; Κάθε π τε κάνουμε εκλογές; Ποιοι μπορο ν να είναι υποψήφιοι; Ποιοι μπορο ν να ψηφίζουν; Με ποια θέματα θα ασχολείται ο πρ εδρος και το προεδρείο; Αν δεν είμαστε ευχαριστημένοι με το προεδρείο, τι μπορο με να κάνουμε; Συγκρίνουμε τις εκλογές στην τάξη με τις δημοτικές εκλογές. Σε τι μοιάζουν και σε τι διαφέρουν μεταξ τους; Οι δημοτικές εκλογές γίνονται κάθε τέσσερα χρ νια. σοι απ τους πολίτες ενδιαφέρονται και μπορο ν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως δήμαρχοι ή μέλη δημοτικών συμβουλίων συμμετέχουν ως υποψήφιοι και καλο ν λους τους πολίτες να τους ψηφίσουν. Στις δημοτικές εκλογές ψηφίζουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν μ νιμα στην Ελλάδα. Σε κάθε δήμο θέτουν υποψηφι τητα συνήθως δ ο, τρεις ή και περισσ τερες ομάδες πολιτών, που ονομάζονται συνδυασμοί. Ο επικεφαλής του συνδυασμο είναι ο υποψήφιος δήμαρχος και τα υπ λοιπα μέλη του συνδυασμο υποψήφιοι δημοτικοί σ μβουλοι. Πριν απ τις εκλογές, λοι οι υποψήφιοι με ομιλίες, εκδηλώσεις, έντυπο και ηλεκτρονικ υλικ, ενημερώνουν τους συμπολίτες τους για το πρ γραμμά τους. Στο πλαίσιο του προεκλογικο τους αγώνα προσπαθο ν να πείσουν τους ψηφοφ ρους (εκλογείς) να τους ψηφίσουν. Οι εκλογείς έχουν δικαίωμα να επιλέξουν και να ψηφίσουν τον συνδυασμ που ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 33

36 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Δ : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής θεωρο ν ως πιο ικαν να διοικήσει τον δήμο τους, συμμετέχοντας έτσι έμμεσα στη διοίκηση του τ που τους. Σε ποιο μέρος της Ελλάδας έχουν διατηρηθεί οι κοιν τητες, εκεί εκλέγεται πρ εδρος της κοιν τητας και κοινοτικ συμβο λιο. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Φανταζ μαστε τι είμαστε ενήλικες. Κάποιοι απ εμάς αποφασίζουν να είναι υποψήφιοι στις επ μενες δημοτικές εκλογές. Χωριζ μαστε σε ομάδες και προτείνουμε υποψήφιο. Μοιραζ μαστε τους ρ λους και παίζουμε το σενάριο. Ο κάθε υποψήφιος παρουσιάζει το πρ γραμμά του. Πρώτος υποψήφιος: ταν γίνω δήμαρχος, θα φτιάξω ένα καινο ριο σχολείο που θα χωράει περισσ τερους μαθητές και θα έχει κλειστ γυμναστήριο και εργαστήριο πειραμάτων Δε τερη υποψήφια: ταν εκλεγώ δήμαρχος, Τρίτος υποψήφιος: Ως δήμαρχος θα φροντίσω Οι υπ λοιποι παρακολουθο ν προσεκτικά τα προγράμματα των υποψηφίων και επιλέγουν αυτ ν που κρίνουν ως καταλληλ τερο υποψήφιο, δικαιολογώντας την άποψή τους. Συζητάμε λοι μαζί σχετικά με το θέμα. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ª π π... Ο Δήμαρχος και τα μέλη του Δημοτικο Συμβουλίου είναι οι αντιπρ σωποι των πολιτών στη διοίκηση του τ που. Ψηφίζονται απ τους εκλογείς (ψηφοφ ρους) με δημοκρατικές διαδικασίες (εκλογές) κάθε τέσσερα χρ νια. Αν οι εκλογείς δεν μείνουν ικανοποιημένοι απ το έργο του Δημάρχου και του Δημοτικο Συμβουλίου, μπορο ν να ψηφίσουν άλλους υποψήφιους στις επ μενες εκλογές. 34

37 Κεφάλαιο 4ο: Η οικονομική οργάνωση των Δήμων Η οικονομική οργάνωση των Δήμων 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4ο Κεφάλαιο ʈÙ. 4.1 ÈÌ ÓÈ, ÏÔ ÓÙ Ú ÙË, 1963 ʈÙ. 4.2 ÈÌ ÓÈ, ÏÔ ÓÙ Ú ÙË, 2005 Τα παιδιά παρατηρο ν και συγκρίνουν τις φωτογραφίες που έφερε ο Δικαι πολις στην τάξη. Συζητο ν για τις αλλαγές που έγιναν στον τ πο που απεικονίζεται. Συζητάμε κι εμείς για τα έργα που έγιναν και άλλαξαν το δικ μας δήμο ή κοιν τητα. ª, ÁÈ Ù ÙÈ ÏÏ Á ÚÂÈ ÔÓÙ È appleôïï Ú Ì Ù. Œ ÂÈ ÛÔ Ô ÌÔ, ÈÚ ÓË. Δ ÛÔ ÙÔ ÌÔ appleúô Ú ÔÓÙ È applefi: Ù Ú Ì Ù appleô ÓÂÈ ÙÔ ÎÚ ÙÔ Ù ËÌÔÙÈÎ Ù ÏË, ËÏ ÙÔ ÊfiÚÔ appleô appleïëúòóô Ó ÔÈ appleôï Ù ÙÈ ËÌÔÙÈÎ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂÈ : Ù ËÌÔÙÈÎ ı ÙÚ, ÙÈ ÂÙ ÈÚ  Ú ÛË Î.. ÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÌÒÓ ÙÈ ˆÚ ËÌÔÙÒÓ ÙË Ì ÛıˆÛË: ÙËÓ Î ÓËÙË appleâúèô Û ÙÔ ÌÔ appleô ÙË ÓÔÈÎÈ ÂÈ (apple.. ÎÙ Ì Ù, ÎÙ ÚÈ Î..) Δ ÍÔ ÙÔ ÌÔ Â Ó È: Ë Î Ù ÛΠÚÁˆÓ ( ÚfiÌÔÈ, appleï Ù Â, Á appleâ ) Ë appleú ÁÌ ÙÔappleÔ ËÛË ÂÎ ËÏÒÛÂˆÓ (Û Ó Ï Â, ıâ ÙÚÈÎ apple Ú ÛÙ ÛÂÈ, ÂappleÈÌÔÚʈÙÈÎ ÛÂÌÈÓ ÚÈ Î..) Ë Û ÓÙ ÚËÛË ÙˆÓ Û ÔÏÈÎÒÓ ÎÙÈÚ ˆÓ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 35

38 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η κοινωνία Ενότητα Δ : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Στο πρ γραμμα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του δήμου συμπληρώνουμε τις μορφές των εκδηλώσεων : ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΣ Εργαστήριο Καλλιτεχνικών «Η ΣΒΟΥΡΑ», Δημιουργική Απασχ ληση Παιδιών 30 Ιουνίου, ώρα 7:30 μ.μ., Πλατεία Ελευθερίας λα τα παιδιά μπορο ν να ζωγραφίσουν με τη βοήθεια καλλιτεχνών που έχει καλέσει ο Δήμος μας. 6 Ιουλίου, Δημοτικ Πάρκο (αντίστοιχα) Ιουλίου, Πνευματικ Κέντρο Ιουλίου, Δημοτικ Θέατρο ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 36 ÌÔ appleïëúòóâè fiïâ Ù ÙÈ ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ; Ÿ È ÌfiÓÔ Ô ÌÔ, ÈÎ ÈfiappleÔÏÈ.  appleôïï appleâúèappleùòûâè Û ÓÂÈÛÊ - ÚÔ Ó Î È ÔÈ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÌÔ. È apple Ú ÂÈÁÌ ÛÙÔ ÚÁ ÛÙ ÚÈÔ ÏÏÈÙ ÓÈÎÒÓ ÛÙËÓ ÂΠψÛË ÁÈ ÙË ËÌÈÔ ÚÁÈÎ apple Û fiïëûë, ÙÔ Ê ÁËÙfi ÙˆÓ apple È ÈÒÓ ÙÔ appleúôû ÊÂÚÂ Ô ÁÚÔÙÈÎfi ÓÂÙ ÈÚÈÛÌfi! Σε κάθε τ πο υπάρχουν Συνεταιρισμοί, δηλαδή ομάδες ανθρώπων που εργάζονται μαζί, για να προωθήσουν κοινά τους συμφέροντα. Έτσι, ο Γεωργικ ς Συνεταιρισμ ς για παράδειγμα, είναι μια ομάδα ανθρώπων που παράγουν γεωργικά προϊ ντα και φροντίζουν για την πώλησή τους. Τέτοιες οργανωμένες ομάδες που συνεργάζονται για ένα σκοπ υπάρχουν πολλές, πως ο Πτηνοτροφικ ς Συνεταιρισμ ς Ιωαννίνων, ο Μεταφορικ ς Συνεταιρισμ ς Αυτοκινητιστών Θεσσαλονίκης κ.ά. Οι συνεταιρισμοί είναι σημαντικοί και για τους δήμους, επειδή με τη δραστηρι τητά τους συμβάλλουν στα έσοδα του δήμου.

39 Κεφάλαιο 4ο: Η οικονομική οργάνωση των Δήμων ƒ Δ ƒπ Δ Δ 1. Παρατηρώντας το λογαριασμ της Δ.Ε.Η. προσπαθο με να απαντήσουμε στο ερώτημα: «Π σα χρήματα θα πληρώσει ο «κ. Χ» λο τον χρ νο, για τον δήμο, μέσα απ τους λογαριασμο ς της Δ.Ε.Η.;» Το Δημοτικ Συμβο λιο της π λης μας αποφασίζει την ίδρυση εν ς συνεταιρισμο για την αυθεντική τέχνη της φανσης και του κεντήματος. Πώς νομίζετε τι ο συνεταιρισμ ς αυτ ς θα επηρεάσει την π λη μας; Θα γίνουν γνωστές οι παραδοσιακές στολές της περιοχής αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας. Θα αυξηθο ν οι θέσεις εργασίας ª π π... Ο κάθε δήμος έχει έσοδα και έξοδα. Στα έσοδα του δήμου συμβάλλουν το κράτος με χρηματικά ποσά (κρατική επιχορήγηση), οι δημ τες με τα δημοτικά τέλη και οι διάφορες επιχειρηματικές δραστηρι τητες (δημοτικοί συνεταιρισμοί, δημοτικ θέατρο, δημοτικ αναψυκτήριο κ.ά.). Ο δήμος πραγματοποιεί έργα για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών, πως κατασκευή πλατειών, έργων οδοποιίας, ίδρυση βρεφονηπιακών σταθμών, διαχείριση απορριμμάτων. Φροντίζει, επίσης, για την οργάνωση πολιτιστικών και πνευματικών εκδηλώσεων. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 37

40 5ο Κεφάλαιο 1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Δ : Οργάνωση κοινωνικής και πολιτικής ζωής Οργανωμένες ομάδες - Σ λλογοι ÎÂÊÙ Î ÌÂ ÛÙËÓ Ù ÍË Ì Ó ÔÚÁ - ÓÒÛÔ ÌÂ ÎÈ ÂÌÂ ÌÈ ÎıÂÛË È Ï Ô. ÃÚÂÈ ÂÙ È Î Ï appleúôâùôèì Û. ªappleÔÚÔ ÌÂ ÌfiÓÔÈ Ì Ó ÙËÓ ÔÚÁ ÓÒÛÔ ÌÂ; Παρουσιάζουμε τις δραστηρι τητες και τις εργασίες που απαιτήθηκαν προκειμένου να οργανωθεί έκθεση βιβλίου στο σχολείο μας: Η Μαρία, η Ειρήνη και ο Δικαι πολις τακτοποίησαν τα ράφια. Ο Γιώργος προσέφερε βιβλία απ το βιβλιοπωλείο του πατέρα του. Η Ιωάννα, ο Γρηγ ρης και η Χαρά... Ο δάσκαλος / η δασκάλα... Η μητέρα της Ελένης... Ο Διευθυντής / η Διευθ ντρια... Ο Σ λλογος Γονέων και Κηδεμ νων... ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 38 Πολλοί άνθρωποι μαζί, ταν προσπαθο ν να επιτ χουν έναν κοιν στ χο, αποτελο ν μια ομάδα. Πολλές ομάδες οργανώνονται και αποτελο ν συλλ γους ή οργανώσεις τοπικές, εθνικές ή διεθνείς. λες οι οργανώσεις λειτουργο ν με δικ τους εσωτερικ κανονισμ (καν νες). Οι διάφορες οργανώσεις ασχολο νται με θέματα, πως η προστασία του περιβάλλοντος, ο πολιτισμ ς και η υγεία και δραστηριοποιο νται σε τοπικ, εθνικ ή παγκ σμιο επίπεδο. Έτσι έχουμε: Τοπικές Οργανώσεις π.χ. Πολιτιστικ ς Σ λλογος Ποντίων Λαγκαδά Εθνικές π.χ. Πανελλήνια Ένωση Εθελοντών Αιμοδοτών Διεθνείς π.χ. Ερυθρ ς Σταυρ ς, Unicef Κάθε άτομο, που συμμετέχει ως μέλος σε ένα σ λλογο, προσφέρει σ αυτ ν ανάλογα με τις δυνατ τητές του και το χρ νο του. Με τη συνεργασία των μελών του, ο σ λλογος λειτουργεί ως ενιαίο σ νολο και μπορεί πιο ε κολα να πραγματοποιήσει τους στ χους του.

41 Κεφάλαιο 5ο: Οργανωμένες ομάδες - Σύλλογοι Υπάρχουν και μεγάλες ομάδες ανθρώπων που ζουν σε διαφορετικά μέρη του κ σμου και ασχολο νται με θέματα που αφορο ν λη την ανθρωπ τητα, πως την υγεία, την προστασία των μνημείων και του πολιτισμο, την προστασία του περιβάλλοντος, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτές οι μεγάλες ομάδες είναι διεθνείς οργανώσεις που δρουν σε λο τον κ σμο. Γνωρίζουμε συλλ γους που υπάρχουν στην περιοχή μας; Συζητάμε και καταγράφουμε τους στ χους και τις δραστηρι τητές τους. ƒ Δ ƒπ Δ Δ 1. Ο Κώστας είναι μέλος του συλλ γου για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας. Η Ελένη συμμετέχει στον πολιτιστικ σ λλογο του δήμου. Ο πατέρας του Γρηγ ρη είναι εθελοντής αιμοδ της. Η μαμά της Ιωάννας είναι μέλος του Συλλ γου Γονέων του σχολείου. Χωριζ μαστε σε ομάδες και συζητάμε για την προσφορά του κάθε μέλους στον σ λλογο που ανήκει. 2. Να αναφέρετε κάποια ομάδα ή σ λλογο, στον οποίο θα θέλατε να ανήκετε και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. ª π π... Οι άνθρωποι οργανώνονται σε ομάδες και συλλ γους που δραστηριοποιο νται σε τοπικ, εθνικ και διεθνές επίπεδο. ταν συνεργάζονται πολλοί άνθρωποι για έναν κοιν σκοπ, επιτυγχάνουν καλ τερα αποτελέσματα. Η προσφορά των ομάδων, μικρών και μεγάλων, είναι πολ σημαντική τ σο για τα άτομα που συμμετέχουν, σο και για την ίδια την κοινωνία. Μέσα απ τη συμμετοχή τους σε ομάδες, οι άνθρωποι δραστηριοποιο νται, εκτιμο ν την αξία της συνεργασίας και παράλληλα προσφέρουν στην κοινωνία. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ÏÏ applefi ÙÔ 1998 Ì ÙÔ appleúfiáú ÌÌ «appleô ÛÙÚÈ» Â Ó È ÔÚÁ ÓˆÌ ÓË Û 900 ÌÔ Î È 133 ÎÔÈÓfiÙËÙÂ. È ÌÔÈ ÈÔÈÎÔ ÓÙ È applefi ÙÔ Ì Ú Ô Î È ÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Ì Ô ÏÈÔ Î È ÔÈ ÔÈÓfiÙËÙ applefi ÙÔÓ ÚfiÂ- ÚÔ ÙË ÔÈÓfiÙËÙ Î È ÙÔ ÔÈÓÔÙÈÎfi Ì Ô ÏÈÔ. Δ ÙÔÌ appleô ÈÔÈÎÔ Ó ÙÔ ÚÁ ÓÈÛÌÔ ΔÔappleÈÎ ÙÔ ÈÔ ÎËÛË ÂappleÈÏ ÁÔÓÙ È Î ıâ Ù ÛÛÂÚ ÚfiÓÈ Ì ËÌÔÎÚ ÙÈÎ È ÈÎ Û Â (ÂÎÏÔÁ ), applefi ÙÔ appleôï Ù appleô Â Ó È ÔÈ ÂÎÏÔÁ ( ËÊÔÊfiÚÔÈ). È ÌÔÈ Î È ÔÈ ÎÔÈÓfiÙËÙÂ, Ì ٠ÛÔ ÙÔ, ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ ÙËÓ Âapple Ï ÛË ÙˆÓ appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙË appleâúèô ÙÔ Î È Û Ì ÏÏÔ Ó ÛÙËÓ Ó appleù ÍË Î È ÙËÓ appleúfiô Ô ÙÔ ÙfiappleÔ ÙÔ.  Πıâ ÎÔÈÓˆÓ ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÔÚÁ ÓÒÓÔÓÙ È Û ÔÌ Â Î È Û ÏÏfiÁÔ Î È Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È ÁÈ Ó appleâù Ô Ó ÎÔÈÓÔ ÛÎÔappleÔ. Ú ÛÙËÚÈÔappleÔ ËÛË ÙˆÓ ÔÌ ˆÓ Î È ÙˆÓ Û ÏÏfiÁˆÓ ÛÙÔ Â ÂÈ ÛÙËÓ ÈÎ ÓÔappleÔ ËÛË ÙˆÓ Ó ÁÎÒÓ ÙÔ, ÛÙËÓ ÓÙÈÌÂÙÒappleÈÛË ÙˆÓ appleúô ÏËÌ ÙˆÓ ÙÔ Î È ÛÙËÓ appleúôûêôú ÙÔ Û apple ÁÎfiÛÌÈ appleúô Ï Ì Ù Î È Ó ÁÎÂ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ KAI ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 39

42 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ù ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ ı Ì ıô ÌÂ ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ΔËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÎÚ ÙÔ. ΔË Û ÛË ÎÚ ÙÔ Î È appleôï ÙË

43 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η πολιτεία Εν τητα Α Κράτος και πολίτευμα Ú ÙÔ Î Ù Ï Ì ÓÂÈ appleâúèï Ì ÓÂÈ ÛÎÂ ÂÈ ÊÔ Ï fi ÂÍÔ Û ÙÚfiappleÔ È Î ÚÓËÛË : appleôï ÙÂ Ì ÓÔÌÔıÂÙÈÎ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎ ÈÎ ÛÙÈÎ 41

44 1ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευμα Το Κράτος Παρατηρο με την εικ να και συζητάμε: Τι είναι το κράτος; Με ποια κράτη συνορε ει η Ελλάδα; Γιατί υπάρχουν τα σ νορα; ʈÙ. 1.1 à ÚÙË ÙË μ ÏÎ ÓÈÎ ÂÚÛÔÓ ÛÔ 42 Η έννοια του κράτους περιλαμβάνει τρία στοιχεία: το έδαφος, δηλαδή μια γεωγραφική περιοχή που ορίζεται απ σ νορα, τον λα, το σ νολο των ατ μων που ζουν μ νιμα σε αυτ το χώρο και την εξουσία, την ευθ νη που έχει το κράτος να οργανώνει τη ζωή των κατοίκων με ν μους και να ελέγχει την τήρησή τους. Η κρατική εξουσία εκδηλώνεται με τρεις μορφές: α) τη νομοθετική, που ασχολείται με τη θέσπιση των ν μων, β) την εκτελεστική, που ασχολείται με τη διακυβέρνηση του κράτους και γ) τη δικαστική, που ελέγχει αν τηρο νται οι ν μοι. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Αναζητο με απ το βιβλίο της Ιστορίας της Στ τάξης στοιχεία για την αλλαγή των συν ρων του ελληνικο κράτους απ τη σ στασή του μέχρι σήμερα. ª π π... Τα βασικά στοιχεία του κράτους είναι: το έδαφος,ο λα ς και η εξουσία. Η κρατική εξουσία ασκείται με τρεις μορφές: τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική.

45 Κεφάλαιο 2ο: Το πολίτευμα και οι μορφές του Το πολίτευμα και οι μορφές του 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο Διαβάζουμε τα παρακάτω παραδείγματα διακυβέρνησης εν ς κράτους. Στην Αγγλία μέχρι το 17ο αιώνα όλες οι εξουσίες ήταν συγκεντρωμένες στο πρόσωπο του βασιλιά. Το 1689 με την άνοδο στο θρόνο του Γουλιέλμου Γ και της Μαρίας Β Στιούαρτ καθιερώνεται η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας. Στα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α περιορίζεται όλο και περισσότερο η εκτελεστική εξουσία του βασιλιά. Σήμερα στο θρόνο της Αγγλίας βρίσκεται από το 1952 η βασίλισσα Ελισάβετ, της οποίας ο ρόλος είναι αρκετά περιορισμένος και συμβολικός. Τη νομοθετική εξουσία ασκεί το κοινοβούλιο και την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση με τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς. Το Δεκέμβριο του 2006 στα νησιά Φίτζι, που βρίσκονται στον Ειρηνικό Ωκεανό, βαριά οπλισμένοι στρατιώτες έστησαν οδοφράγματα σε κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας Σούβα και περικύκλωσαν την προεδρική και πρωθυπουργική κατοικία. Άνδρες της στρατιωτικής φρουράς αφόπλισαν τον πρωθυπουργό Λαϊσένια Καράσε και τον έθεσαν σε κατ οίκον περιορισμό. Νωρίτερα, στρατιώτες αφόπλισαν την αστυνομία και εισέβαλαν σε αποθήκες όπλων προκειμένου να μη στραφούν αυτά κατά των στρατιωτών. Ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων των νησιών Φίτζι στρατηγός Μπαϊναμαραμά ανακοίνωσε ότι ο στρατός ελέγχει τη χώρα και ότι ο ίδιος αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση. Πηγή: Αρχείο Ειδήσεων B.B.C. ΕΛΛΑΔΑ - Το Σ νταγμα του 2001 Αρθρο 1 - (Μορφή του πολιτεύματος) 1. Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία. 2. Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 3. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα. 'Αρθρο 2 - (Πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας) 1. O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας. 2. H Eλλάδα, ακολουθώντας τους γενικά αναγνωρισμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, επιδιώκει την εμπέδωση της ειρήνης, της δικαιοσύνης, καθώς και την ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων μεταξύ των λαών και των κρατών. Σχολιάζουμε τους διαφορετικο ς τρ πους διακυβέρνησης εν ς κράτους. Ο τρ πος που οργανώνεται και ασκείται η εξουσία σε ένα κράτος λέγεται πολίτευμα. Οι κυρι τερες μορφές πολιτευμάτων είναι: η μοναρχία,η ολιγαρχία και η δημοκρατία. Η μοναρχία διακρίνεται σε απ λυτη και σε συνταγματική. Στην απ λυτη μοναρχία ο μονάρχης συγκεντρώνει λες τις εξουσίες στο πρ σωπ του. Νομοθετεί, κυβερνά και δικάζει ο ίδιος. Στην εποχή μας, σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, πως στη Μ. Βρετανία, στη Σουηδία και στην Ισπανία υπάρχει συνταγματική μοναρχία, στην οποία οι εξουσίες του μονάρχη περιορίζονται απ το Σ νταγμα. 43

46 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευμα Στην ολιγαρχία κυβερνο ν λίγα άτομα. Αυτή η μορφή πολιτε ματος υπήρχε και στην αρχαία Ελλάδα. Τ τε κυβερνο σαν οι λίγοι και συνήθως οικονομικά ισχυροί. Σήμερα, μορφή ολιγαρχίας είναι οι στρατιωτικές δικτατορίες που παραμένουν στην εξουσία χωρίς τη θέληση του λαο. Στη δημοκρατία κ ριο χαρακτηριστικ θεωρείται η αρχή της «λαϊκής κυριαρχίας». Αυτ συνεπάγεται τη διακυβέρνηση της χώρας είτε απευθείας απ τον λα (άμεση δημοκρατία), πως συνέβαινε στην αρχαία Αθήνα, είτε με αντιπροσώπους (έμμεση ή αντιπροσωπευτική δημοκρατία), πως γίνεται στη σ γχρονη Ελλάδα. Στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία οι αντιπρ σωποι, δηλαδή οι βουλευτές, εκλέγονται ελε θερα απ τον λα και αναλαμβάνουν να υποστηρίξουν τα συμφέροντα και τις απ ψεις τους. Συγκρίνουμε τις μορφές των πολιτευμάτων σε σχέση με το βαθμ συμμετοχής του λαο σε αυτά. ƒ Δ ƒπ Δ Δ 1. Οι φράσεις που ακολουθο ν αναφέρονται στα αρχαία χρ νια. Στη διπλανή στήλη συμπληρώστε για ποιο πολίτευμα γίνεται λ γος: - Πολλές φορές, οι ευγενείς που λέγονταν και άριστοι, καταργο σαν τον βασιλιά και έπαιρναν λη τη δ ναμη στα χέρια τους. - Ο Κλεισθένης, στην αρχαία Αθήνα, έδωσε λη τη δ ναμη στην Εκκλησία του Δήμου (στον λα ). - Μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, στον θρ νο της Μακεδονίας ανέβηκε να κυβερνήσει ο γιος του Αλέξανδρος Ανατρέχοντας στα βιβλία της Ιστορίας συζητάμε για το πολίτευμα που είχαν: α. η αρχαία Σπάρτη τον 4ο-7ο π.χ. αιώνα. β. η αρχαία Αθήνα τον 5ο π.χ. αιώνα. γ. η Μακεδονία τον 3ο π.χ. αιώνα. ª π π... Οι κυρι τερες μορφές πολιτευμάτων είναι: η μοναρχία, η ολιγαρχία και η δημοκρατία. α. Μοναρχία: ταν λες οι εξουσίες συγκεντρώνονται σε ένα πρ σωπο (απ λυτη μοναρχία) ή ταν οι εξουσίες του Μονάρχη περιορίζονται απ το Σ νταγμα, πως συμβαίνει σε κάποια ευρωπαϊκά κράτη (συνταγματική μοναρχία). β. Ολιγαρχία: ταν την εξουσία ασκο ν λίγα άτομα. Σήμερα εμφανίζεται συνήθως με τη μορφή στρατιωτικών δικτατοριών. γ. Δημοκρατία: ταν ο λα ς ψηφίζει τους αντιπροσώπους του (βουλευτές) και έτσι έμμεσα συμμετέχει στη διακυβέρνηση του κράτους.

47 Κεφάλαιο 3ο: Το Δημοκρατικό Πολίτευμα Το Δημοκρατικ Πολίτευμα 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3ο Κεφάλαιο Στην αρχαία Αθήνα όλοι οι πολίτες έπαιρναν μέρος στη διακυβέρνηση της πόλης - κράτους. Συμμετείχαν στην Εκκλησία του Δήμου, όπου διατύπωναν την άποψή τους και ψήφιζαν αυτή που θεωρούσαν πιο σωστή (άμεση ψηφοφορία). Σήμερα, η άμεση ψηφοφορία δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί, κυρίως λόγω του πλήθους των ψηφοφόρων. Γι αυτό οι πολίτες εκλέγουν αντιπροσώπους, τους βουλευτές, οι οποίοι αποφασίζουν για ζητήματα της πολιτείας και για την επίλυση των προβλημάτων τους (έμμεση ψηφοφορία). Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευ μενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αυτ σημαίνει τι ζο με σε ένα δημοκρατικ κράτος με αρχηγ τον Πρ εδρο της Δημοκρατίας. Ο λα ς ψηφίζει τους αντιπροσώπους του βουλευτές με δημοκρατικές διαδικασίες, ασκώντας την εξουσία μέσα απ τους αντιπροσώπους του. Ας δο με τώρα πώς λειτουργεί το δημοκρατικ πολίτευμα στη χώρα μας: Αρχηγ ς του κράτους είναι ο Πρ εδρος της Δημοκρατίας. Εκλέγεται απ τη Βουλή και η εξουσία του είναι περιορισμένη. Διορίζει τον Πρωθυπουργ μετά απ εκλογές και δίνει την εντολή σχηματισμο κυβέρνησης. Επίσης, εκπροσωπεί τη χώρα στο εξωτερικ με επίσημες επισκέψεις που πραγματοποιεί σε άλλες χώρες ως αρχηγ ς του κράτους. 45

48 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευμα Η Κυβέρνηση αποτελείται απ το Υπουργικ Συμβο λιο που απαρτίζεται απ τον Πρωθυπουργ και τους Υπουργο ς. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθ νει τη γενική πολιτική της χώρας σ μφωνα με το Σ νταγμα. Ο Πρωθυπουργ ς συντονίζει το έργο των Υπουργών του, προκειμένου να εφαρμοστεί η κυβερνητική πολιτική. Σε άλλα μέρη του κ σμου υπάρχουν τα εξής είδη δημοκρατίας: α) η Βασιλευ μενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, που αρχηγ ς του κράτους είναι ο βασιλιάς και η κυβέρνηση εκλέγεται απ τον λα (είναι η σ γχρονη κ ρια μορφή της Συνταγματικής Μοναρχίας, στην οποία ο βασιλιάς έχει πολ περιορισμένη δικαιοδοσία στις υποθέσεις του κράτους). Το πολίτευμα αυτ το συναντάμε, για παράδειγμα, στο Βέλγιο, τη Δανία και τη Μ. Βρετανία. β) η Προεδρική Δημοκρατία, στην οποία αρχηγ ς του κράτους και πρ εδρος της κυβέρνησης είναι ο Πρ εδρος της Δημοκρατίας. Η βασική διαφορά με την Προεδρευ μενη Δημοκρατία είναι τι σε αυτ το πολίτευμα ο Πρ εδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται απευθείας απ τον λα και κυβερνά με υπουργο ς, που επιλέγονται απ τον ίδιο. Προεδρική Δημοκρατία υπάρχει σε κράτη πως η Κ προς και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Συζητάμε ποια είναι η διαφορά μεταξ του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Προέδρου της Κυβέρνησης (Πρωθυπουργο ) στην Προεδρευ μενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΑΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ (Πρωθυπουργ ς Υπουργοί ) ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (βουλευτές) ΛΑΟΣ (εκλογείς) 46

49 Κεφάλαιο 3ο: Το Δημοκρατικό Πολίτευμα Τα δημοκρατικ πολίτευμα κατοχυρώνει με ν μους αξίες πως η ισ τητα και η ελευθερία λων των πολιτών. Οι άνθρωποι θεωρο νται ίσοι μεταξ τους, έχουν ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Συνεργάζονται για την κοινή πρ οδο και συμβιώνουν αρμονικά. Η ελευθερία είναι το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να ενεργεί πως επιθυμεί, αρκεί να μην προκαλεί βλάβη σε άλλον και να σέβεται τους ν μους της πολιτείας. Παράλληλα, μπορεί να σκέπτεται και να πιστε ει,τι θέλει. Η ελευθερία του δεν θα πρέπει να απειλείται, αν αυτ ς έχει διαφορετικές πεποιθήσεις, ενώ θα πρέπει να μπορεί να μορφώνεται και να επιλέγει τον τρ πο ζωής και εργασίας του, πάντα μέσα στο πλαίσιο που ορίζουν οι ν μοι. Συζητάμε και καταγράφουμε τους λ γους, για τους οποίους νομίζουμε τι στο σ γχρονο κ σμο έχει επικρατήσει το πολίτευμα της δημοκρατίας. ƒ Δ ƒπ Δ Δ 1. Σημειώνουμε Σ δίπλα στις προτάσεις που θεωρο με τι είναι σωστές και Λ σε σες θεωρο με τι είναι λανθασμένες: Η δημοκρατία στην αρχαία Αθήνα ήταν έμμεση. Οι βουλευτές σήμερα εκλέγονται απ τους πολίτες. Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευ μενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αρχηγ ς του Ελληνικο Κράτους είναι ο Πρ εδρος της Δημοκρατίας. Ο Πρωθυπουργ ς ορίζει τον Πρ εδρο της Δημοκρατίας. 2. Επισκεπτ μαστε την ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων για περισσ τερες πληροφορίες για τη Βουλή και το πολίτευμά μας ( 3. Χωρισμένοι σε ομάδες συζητάμε τι θα θέλαμε να ρωτήσουμε τους βουλευτές σε περίπτωση που επισκεφθο με τη Βουλή των Ελλήνων με την τάξη μας. ª π π... Η Δημοκρατία ως πολίτευμα γεννήθηκε στην αρχαία Αθήνα. Πολλά κράτη σήμερα έχουν δημοκρατικ πολίτευμα. Αυτ σημαίνει τι ο λα ς επιλέγει με εκλογές τους αντιπροσώπους του (βουλευτές) για τη διακυβέρνηση της χώρας. Σε κάθε δημοκρατικ κράτος οι πολίτες απολαμβάνουν τις αξίες της ελευθερίας και της ισ τητας. 47

50 4ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευμα Οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας ʈÙ. 4.1 μô Ï ÙˆÓ ÏÏ ÓˆÓ ÚÂÈ, ÈÚ ÓË, appleôèô Â Ó È Ô ÚfiÏÔ ÙË μô Ï ÙˆÓ ÏÏ ÓˆÓ; Úˆ ÌfiÓÔ fiùè Ë μô Ï ËÊ ÂÈ ÙÔ ÓfiÌÔ ÙÔ ÎÚ ÙÔ. 48 Συζητάμε λοι μαζί: Ποια θέματα απασχολο ν τους βουλευτές στη Βουλή; Τι συζητά ο Πρωθυπουργ ς με τους Υπουργο ς; Σε τι χρησιμε ουν τα δικαστήρια; Σ μφωνα με το δημοκρατικ πολίτευμα της χώρας μας στο κράτος υπάρχουν τρεις μορφές εξουσίας: α. Η Νομοθετική εξουσία, έργο της οποίας είναι η διατ πωση και ψήφιση των ν μων. Την εξουσία αυτή ασκεί η Βουλή που ψηφίζει τους ν μους και ο Πρ εδρος της Δημοκρατίας που υπογράφει τους ν μους.

51 Κεφάλαιο 4ο: Οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας β. Η Εκτελεστική εξουσία, κ ριο έργο της οποίας είναι η διακυβέρνηση του κράτους. Αυτ επιτυγχάνεται με την εφαρμογή των ν μων που ψηφίζει η Βουλή. Την Εκτελεστική εξουσία ασκο ν: Ο Πρ εδρος της Δημοκρατίας. Η Κυβέρνηση που αποτελείται απ τον Πρωθυπουργ και τους Υπουργο ς. γ. Η Δικαστική εξουσία, έργο της οποίας είναι η επίλυση των προβλημάτων των πολιτών στα δικαστήρια, σ μφωνα με τους ν μους που έχει θεσπίσει η πολιτεία. Τη Δικαστική εξουσία ασκο ν τα δικαστήρια. Ô Ì appleèô Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó appleò ÛÎÔ ÓÙ È ÔÈ ÙÚÂÈ ÌÔÚÊ ÂÍÔ Û : α) Νομοθετική εξουσία Τη νομοθετική εξουσία ασκεί η Βουλή. Η Βουλή αποτελείται απ τριακ σιους εκπροσώπους του λαο που είναι οι βουλευτές. Στη Βουλή οι βουλευτές: Συζητο ν και αποφασίζουν για μεγάλα ζητήματα που αφορο ν τη χώρα, πως είναι η εκπαίδευση, η υγεία, η οικονομία, η εξωτερική πολιτική. Μελετο ν και ψηφίζουν τους ν μους. Ελέγχουν το έργο της Κυβέρνησης (του Πρωθυπουργο και των Υπουργών). ʈÙ. 4.2 Η Βουλή συνεδριάζει β) Εκτελεστική εξουσία Η εκτελεστική εξουσία ασκείται απ τον Πρ εδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση κυβερνά με τον Πρωθυπουργ και τους Υπουργο ς. Κάθε Υπουργ ς ασχολείται με τα θέματα του Υπουργείου του και ο Πρωθυπουργ ς, που είναι ο Πρ εδρος της Κυβέρνησης, συντονίζει το έργο των Υπουργών του. Υπάρχουν πολλά Υπουργεία που επιτελο ν διαφορετικ έργο. Αντιστοιχίζουμε τα Υπουργεία με τις αρμοδι τητές τους. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών Υπουργείο Πολιτισμο Υπουργείο Εξωτερικών Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών Ένοπλες Δυνάμεις Συγκοινωνίες Πολιτιστική κληρονομιά Ανάπτυξη τεχνών Γεωργία Κτηνοτροφία Αλιεία Οικονομική ανάπτυξη Βελτίωση της ποι τητας ζωής Σχέσεις της Ελλάδας με άλλα κράτη Λιμάνια - Ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες 49

52 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευμα γ) Δικαστική εξουσία Ô ÌÂ ÁÈ Ù ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ Î Ù ÊÂ - ÁÔ Ó ÛÙ ÈÎ ÛÙ ÚÈ. Οι άνθρωποι καταφε γουν στα δικαστήρια, για να λ σουν διαφορές τους με την Πολιτεία ή με τους συμπολίτες τους. Σε ένα δημοκρατικ κράτος, ταν οι πολίτες παραβιάζουν τους ν μους προβαίνοντας σε παράνομες πράξεις, πως κλοπή, φ νο, οικονομική απάτη, φθορά ξένης περιουσίας κ.ά., οι δικαστές οφείλουν να αποδώσουν δικαιοσ νη. Σε ένα τροχαίο ατ χημα για ποιους λ γους νομίζετε τι οι εμπλεκ μενοι καταφε γουν στα δικαστήρια; Αυτ συμβαίνει πάντοτε; Μπορείτε να δώσετε άλλα παραδείγματα απ περιπτώσεις, στις οποίες ένας πολίτης θα καταφ γει στο δικαστήριο; ƒ Δ ƒπ Δ Δ 1. Το σχολείο είναι μια μικρή κοινωνία, στην οποία ισχ ουν συγκεκριμένοι καν νες. Φανταζ μαστε πως ένας μαθητής, καθώς παίζει ποδ σφαιρο με τα παιδιά της ΣΤ τάξης, πετάει με δ ναμη την μπάλα και σπάει το τζάμι μιας αίθουσας. Συζητάμε τι γίνεται στη συνέχεια. Καταγράφουμε ποιους καν νες του σχολείου μπορεί να παραβίασε ο μαθητής. 2. Σκεφτ μαστε προβλήματα που αφορο ν το σχολείο μας (π.χ. η καθαρι τητα στο προα λιο, η φ λαξη του σχολείου). Χωριζ μαστε σε ομάδες, κάθε ομάδα επιλέγει ένα πρ βλημα και συντάσσει προτάσεις για την επίλυσή του. Συζητάμε τις προτάσεις κάθε ομάδας και καταγράφουμε αυτές που μπορο με να υλοποιήσουμε. ª π π... Σε κάθε δημοκρατικ πολίτευμα η Κυβέρνηση πρέπει να φροντίζει για την ομαλή λειτουργία του κράτους και την πρ οδο των πολιτών του. Στην Ελλάδα υπάρχουν τρεις μορφές εξουσίας: η νομοθετική,η εκτελεστική και η δικαστική. 50

53 Κεφάλαιο 5ο: Το ελληνικό Σύνταγμα Το ελληνικ Σ νταγμα 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 5ο Κεφάλαιο ÔÏÏ ÊÔÚ ÎÔ ˆ ÛÙËÓ ÙËÏÂfiÚ ÛË È ˆ ÁÈ ÙÔ ÓÙ ÁÌ ÙË ÒÚ Ì. ΔÈ Â Ó È ÎÚÈ Ò ; ʈÙ. 5.1 Δ ÁÂÁÔÓfiÙ ÙË 3Ë ÂappleÙÂÌ Ú Ô (ÏÈıÔÁÚ Ê ) ʈÙ. 5.2 Û ÓÙ ÁÌ Ù Ú Ë ÏÏ ÚÁË ÌappleÚÔÛÙ ÛÙ Ó ÎÙÔÚ. «Τη ν χτα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 πλήθος λαο, καθώς και επαναστατημένες μονάδες του τακτικο στρατο, συγκεντρώθηκαν μπροστά στα ανάκτορα, ζητώντας απ το βασιλιά θωνα να παραχωρήσει Σ νταγμα. Δηλαδή, γραπτο ς ν μους που να καθορίζουν τη μορφή του πολιτε ματος, την οργάνωση και λειτουργία του κράτους και τη σχέση του κράτους με τους πολίτες». Ιστορία το Ελληνικο Εθνους, τ μος ΙΓ, Εκδοτικ Αθην ν, Αθήνα 1978, σσ. 91,92 «Δεν ήθελα χρήματα και βιο, ήθελα σύνταμα δια την πατρίδα μου να κυβερνηθεί με νόμους και όχι με το έτζι θέλω». Μακρυγιάννη απομνημονεύματα, (εισ., σχόλια), Σπ. Ι. Ασδραχά, εκδ. Α. Καραβία, Αθήνα 1977, σ. 320 Συζητάμε και γράφουμε τους λ γους, για τους οποίους ο στρατηγ ς Μακρυγιάννης ήθελε Σ νταγμα. Πώς σχετίζεται το Σ νταγμα με την αγάπη του για την Πατρίδα; Γνωρίζετε κάποιο άλλο ευρωπαϊκ κράτος που ο λα ς αγωνίστηκε για την απ κτηση Συντάγματος; 51

54 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Α : Κράτος και πολίτευμα Το Σ νταγμα είναι ο ανώτερος ν μος του κράτους, στον οποίο πρέπει να στηρίζονται λοι οι ν μοι της πολιτείας. Το Ελληνικ Σ νταγμα αποτελείται απ 120 άρθρα και: Καθορίζει τη μορφή του πολιτε ματος και τις πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας, πως ο σεβασμ ς και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, η επιδίωξη ειρήνης, δικαιοσ νης και ανάπτυξης φιλικών σχέσεων με άλλα κράτη και λαο ς. Ρυθμίζει την οργάνωση και τις λειτουργίες της πολιτείας. Κατοχυρώνει τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των πολιτών και καθορίζει τις υποχρεώσεις τους. Οι ν μοι που ψηφίζονται απ τη Βουλή πρέπει να είναι σ μφωνοι με το Σ νταγμα, ώστε να μη θεωρο νται αντισυνταγματικοί. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Διαβάζουμε δ ο παραγράφους απ το τελευταίο άρθρο του Συντάγματος: Άρθρο Ο σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία συνιστούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων. 4. H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Eλλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία. Χωριζ μαστε σε δυο ομάδες και η κάθε μια αναλαμβάνει να γράψει σ ντομα τη σημασία των παραπάνω παραγράφων του Συντάγματος. Κάθε ομάδα ανακοινώνει στην τάξη,τι έγραψε. ª π π... Το Σ νταγμα της χώρας μας ορίζει τη μορφή του πολιτε ματος, την οργάνωση και τις λειτουργίες της Πολιτείας, τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των πολιτών. Στο Σ νταγμα στηρίζονται λοι οι ν μοι του κράτους. 52 Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ıâ ÎÚ ÙÔ ÔÚ ÂÙ È applefi ÙÔ ÊÔ appleô Î Ù Ï Ì ÓÂÈ, ÙÔÓ Ï fi appleô ÂÈ Û Ùfi Î È ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÛÎÂ Ù È Ë ÂÍÔ Û. ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÔÚÁ ÓÒÓÂÙ È Î È ÛÎÂ Ù È Ë ÂÍÔ Û ÂÓfi ÎÚ ÙÔ ÔÓÔ- Ì ÂÙ È appleôï Ù Ì. È appleèô ÁÓˆÛÙ ÌÔÚÊ appleôïèùâ Ì ÙˆÓ Â Ó È Ë ÌÔÓ Ú, Ë ÔÏÈÁ Ú Î È Ë ËÌÔ- ÎÚ Ù. ÌÂÚ Ù appleâúèûûfiùâú ÎÚ ÙË Ô Ó ËÌÔÎÚ ÙÈÎfi appleôï Ù Ì. ΔÔ appleôï ÙÂ Ì ÙË ÏÏ Â Ó È Ë ÚÔ Ú fiìâóë ÔÈÓÔ Ô Ï ÙÈÎ ËÌÔÎÚ Ù Î È Ú ËÁfi ÙÔ ÎÚ ÙÔ Â Ó È Ô Úfi ÚÔ ÙË ËÌÔÎÚ Ù. Ù ËÌÔÎÚ ÙÈÎ ÎÚ ÙË Ë ÎÚ ÙÈÎ ÂÍÔ Û ÛÎÂ Ù È Ì ÙÚÂÈ È ÊÔÚÂÙÈÎ ÏÂÈÙÔ ÚÁ  : ÙË ÓÔÌÔıÂ- ÙÈÎ (μô Ï Î È Úfi ÚÔ ÙË ËÌÔÎÚ Ù ), ÙËÓ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎ ( ÚÓËÛË Î È Úfi ÚÔ ÙË ËÌÔ- ÎÚ Ù ) Î È ÙË ÈÎ ÛÙÈÎ ( ÈÎ ÛÙ ÚÈ ). ıâ Û Á ÚÔÓÔ ËÌÔÎÚ ÙÈÎfi ÎÚ ÙÔ ÂÈ ÙÔ ÈÎfi ÙÔ ÓÙ ÁÌ. ΔÔ ÓÙ ÁÌ Â Ó È Ô ÓÒÙÂÚÔ ÓfiÌÔ ÙÔ ÎÚ ÙÔ, Ô ÔappleÔ Ô Î ıôú ÂÈ ÙÔ appleôï ÙÂ Ì ÙË ÒÚ, Ú ıì ÂÈ ÙËÓ ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÙÈ ÏÂÈÙÔ ÚÁ  ÙË appleôïèùâ, Î ÙÔ ÚÒÓÂÈ Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù ÙˆÓ appleôïèùòó Î È Î ıôú ÂÈ ÙÈ ÛÈÎ ÙÔ appleô ÚÂÒÛÂÈ.

55 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η πολιτεία Εν τητα B Κράτος και πολίτης πδ Â Ó ÎÚ ÙÔ Ô appleôï ÙË Â Ó È ÂÈ ÛÙËÚ ÂÈ ÙÔ ÎÚ ÙÔ Ì ÏÔ ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ Û ÓfiÏÔ ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô ÚÂÒÛÂÈ appleôïèùèî ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ÎÔÈÓˆÓÈÎ 53

56 1ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα B : Κράτος και πολίτης Δικαιώματα και υποχρεώσεις του πολίτη ÙË ËÌÔÎÚ Ù fiïôè ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ Ô Ó Ù È ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ È appleô ÚÂÒÛÂÈ ; ŒÙÛÈ ÓÔÌ ˆ ÈÚ ÓË! È Ó Ô ÌÂ! λοι οι άνθρωποι που ζουν σε κράτη με δημοκρατικ πολίτευμα έχουν: ατομικά δικαιώματα, πως να αναπτ σσουν ελε θερα την προσωπικ τητά τους, να μιλο ν ελε θερα και να εκφράζουν την άποψή τους για διάφορα θέματα, κοινωνικά δικαιώματα, πως να μορφώνονται, να έχουν περίθαλψη ταν αρρωσταίνουν και να βρίσκουν εργασία. Οι πολίτες εν ς κράτους μως έχουν και πολιτικά δικαιώματα, πως να συμμετέχουν με την ψήφο τους στην εκλογή των προσώπων που θα κυβερνήσουν τη χώρα. Στην Ελλάδα, πολίτες είναι σοι έχουν την ελληνική ιθαγένεια. Οι πολίτες ηλικίας 18 ετών και άνω έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές. Επίσης, οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στις δημοτικές εκλογές σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Ευρώπης ζουν. Δεν έχουν μως το δικαίωμα να ψηφίζουν και να συμμετέχουν στις εκλογές για την επιλογή αντιπροσώπων στη Βουλή. 54 Ô Ì fiìˆ appleèô Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó ÔÚÈÛÌ Ó applefi Ù appleôïèùèî ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô Ô Ó ÔÈ appleôï Ù ÙË ÒÚ Ì. - Μπορο ν να συμμετέχουν στις εκλογές ως ψηφοφ ροι ή ως υποψήφιοι. - Μπορο ν να καταλαμβάνουν δημ σιες θέσεις (δικαστές, εκπαιδευτικοί, υπάλληλοι υπουργείων κτλ.).

57 Κεφάλαιο 1ο: Δικαιώματα και υποχρεώσεις του πολίτη λα τα παραπάνω δικαιώματα κατοχυρώνονται απ το Σ νταγμα. Υπάρχουν μως και άλλα δικαιώματα που δεν αναφέρονται στο Σ νταγμα, πως είναι τα πνευματικά δικαιώματα που αφορο ν την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτ σημαίνει τι κάθε έργο (πίνακας ζωγραφικής, λογοτεχνικ έργο, μουσικ κομμάτι ή έργο τέχνης γενικά) ανήκει σε αυτ ν που το δημιο ργησε και κανείς άλλος δεν μπορεί να το παρουσιάσει ως δικ του. Εκτ ς μως απ δικαιώματα, έχουμε και υποχρεώσεις. Οι κυρι τερες υποχρεώσεις των πολιτών, πως προκ πτουν απ το Σ νταγμα, είναι: - ο σεβασμ ς προς το κοινωνικ σ νολο που εκφράζεται με την προσπάθεια κάθε πολίτη να προστατε ει το περιβάλλον, να σέβεται την ιδιοκτησία των συμπολιτών του και του κράτους και να προσφέρει,τι μπορεί για το συμφέρον του συν λου. - η τήρηση του Συντάγματος και των ν μων, δηλαδή η αποφυγή οποιασδήποτε ενέργειας η οποία είναι αντίθετη με αυτά που ορίζουν το Σ νταγμα και οι Ν μοι. - η υπεράσπιση της δημοκρατίας, δηλαδή η υποχρέωση του κάθε πολίτη να εμποδίσει ποιον προσπαθήσει να αλλάξει το δημοκρατικ πολίτευμα της χώρας. ªÂÚÈÎÔ ÓıÚˆappleÔÈ Ì ÙË ÛÙ ÛË Î È ÙË Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ ÙÔ ıâˆúô Ó Î ÙÒÙÂÚÔ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ appleô Â Ó È È ÊÔÚÂ- ÙÈÎÔ ˆ appleúô ÙËÓ Î Ù ÁˆÁ, ÙÔ ıú ÛΠÌ. Ìapple Ìapple ÌÔ ÙÔ ÙÔ ÔÓÔÌ ÂÈ Ú ÙÛÈÛÙ! Συζητάμε λοι μαζί για τη στάση και τη συμπεριφορά ορισμένων ανθρώπων απέναντι σε συνανθρώπους τους που έχουν διαφορετική καταγωγή, χρώμα, θρησκεία ή γλώσσα. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Διαβάζουμε, συζητάμε και φανταζ μαστε την εξέλιξη της ιστορίας: 55

58 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης ÔÈÎÈ ÛÙËÎÂ, ÓÔÈÎÈ ÛÙËÎÂ. ÏËÌ Ú, Î Ú. ΠÓÔ ÙÔ ˆÌ ÙÈÔ; ÂÚ ÛÙÂ. ÏËÌ Ú, Î Ú. ΠÓÔ ÙÔ ˆÌ ÙÈÔ; È ÙÔ ÛÎ ÙÛÔ appleúô Î Â applefi ÙÔ ÓÙ appleô ÙË.. «ÁÒ, Ô ƒ ÙÛÈÛÙ ;!» ËÁ : 56 Μοιραζ μαστε τους ρ λους και υποδυ μαστε τα πρ σωπα. Οι υπ λοιποι παρακολουθο με και σημειώνουμε τη συμπεριφορά των ηρώων. Καταγράφουμε τα συναισθήματα μας. Συζητάμε λοι μαζί σχετικά με το θέμα. ª π π... Σε μια δημοκρατική χώρα κάθε άνθρωπος έχει ατομικά, κοινωνικά και πνευματικά δικαιώματα. Πολιτικά δικαιώματα έχουν μ νο οι πολίτες μιας χώρας. Οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορο ν να συμμετέχουν μ νο στις δημοτικές εκλογές σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζουν. Στις σ γχρονες κοινωνίες παρατηρείται το φαιν μενο του ρατσισμο, δηλαδή της διάκρισης των ανθρώπων σε ανώτερους και κατώτερους με βάση την καταγωγή τους.

59 Κεφάλαιο 2ο: Πνευματικά δικαιώματα Πνευματικά δικαιώματα 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο ÈÚ ÓË, ı Ì Û È apple Ú ÛÈ appleô ÌÈÏÔ Û Ì ÁÈ Ù appleóâ Ì ÙÈÎ ÈÎ ÈÒÌ Ù ; ÙÈ ı Ì Ì È. ªappleÔÚÂ Ó ÌÔ Âapple Ó Ï ÂÈ Î appleôè ÛÈÎ appleú ÁÌ Ù ; Ú ÛÙˆ. appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ Û ÂÙ ÂÙ È Ì ÚÁ Î È ËÌÈÔ ÚÁ Â, appleô appleúôî - appleùô Ó applefi ÙÔ appleóâ Ì ÙÔ ÓıÚÒappleÔ, ÁÈ Ùfi ÏψÛÙÂ Ó ÊÂÚfiÌ ÛÙ ÛÙ appleóâ Ì ÙÈÎ ÈÎ ÈÒÌ Ù. ŸÙ Ó Ó ÓıÚˆappleÔ ÓÂÈ ÌÔÚÊ Û ÌÈ È ÙÔ, ÁÈ apple Ú ÂÈÁÌ ËÌÈÔ ÚÁÂ È Ï Ô, ˆÁÚ ÊÈ, ÌÔ ÛÈÎ, ʈÙÔÁÚ Ê, Î ÓÂÈ ËÏ Ó ÚÁÔ appleúˆùfiù appleô, ÂÈ ÈÎ ˆÌ appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ. È ÙÈ ÎÚÈ Ò Â Ó È ÙÔ ÈÎ ˆÌ Ùfi; Ó È ÈÎ ˆÌ È ÈÔÎÙËÛ, ÎÚÈ Ò fiappleˆ Â Ó È ÙÔ ÈÎ ˆÌ appleô ÂÈ ÂÛ ÛÙ ÈÎ ÛÔ appleú ÁÌ Ù. Ùfi ÛËÌ ÓÂÈ fiùè Î Ó ÂÓ ÌappleÔÚÂ Ó ÚËÛÈÌÔappleÔÈ ÛÂÈ ÙÔ ÚÁÔ ÛÔ, Â Ó appleúòù ÂÓ ËÙ ÛÂÈ ÙËÓ ÂÈ ÛÔ. appleèappleï ÔÓ, Â Ó È ÈÎ ˆÌ apple Óˆ ÛÙÔ ÚÁÔ ÛÔ Ó Ó Ê ÚÂÈ ÙÔ fióôì ÛÔ Î È appleô Ú ˆÛË ÙˆÓ ÏÏˆÓ Ó ËÙ ÛÔ Ó ÙËÓ ÂÈ ÛÔ. È ÙÈ ÂÍ appleëúâùâ ÙÔ ÈÎ ˆÌ Ùfi; Ÿappleˆ Û fiì ÛÙ ÙËÓ È ÈÔÎÙËÛ ÙˆÓ ÏÏˆÓ Î È ÂÓ apple ÚÓÔ Ì ΠÙÈ appleô ÙÔ Ó ÎÂÈ, ÙÛÈ appleú appleâè Ó Û fiì ÛÙÂ Î È ÙËÓ appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ. ªÂ ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ó ÁÓˆÚ Ô ÌÂ Î È ÂÎÙÈÌÔ Ì ÙËÓ appleóâ Ì ÙÈÎ ÂÚÁ Û ÂÎÂ ÓˆÓ appleô ÙËÓ Î Ù Ï Ó, appleúôîâèì ÓÔ Ó ËÌÈ- Ô ÚÁ ÛÔ Ó Ó ÚÁÔ appleô ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÙÔ ÚÔÓÙ È fiïôè. Σε μια δημοκρατική κοινωνία, ένα σημαντικ δικαίωμα είναι η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η πνευματική ιδιοκτησία θέτει καν νες για την απ λαυση των έργων των άλλων. Οι καν νες αυτοί προστατε ουν τον μ χθο του δημιουργο και διασφαλίζουν τη δίκαιη συνεργασία. Συγγενικά δικαιώματα Εκτ ς απ τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, υπάρχουν και τα συγγενικά δικαιώματα, τα οποία αναγνωρίζονται σε εκείνους, που ερμηνε ουν ή εκτελο ν έργα του πνε ματος χωρίς να είναι οι ίδιοι δημιουργοί τους πως τραγουδιστές, ηθοποιοί, παραγωγοί ταινιών. Μπορείς να αναφέρεις παραδείγματα; 57

60 3ο Κεφάλαιο 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης Πολιτική άμυνα και Πολιτική προστασία ʈÙ. 3.1 ÂÈÛÌfi ʈÙ. 3.2 ÏËÌÌ Ú ÊˆÙ. 3.3 fiïâìô ʈÙ. 3.4 ÚÎ ÁÈ 58 Παρατηρο με τις εικ νες και σχολιάζουμε τον τρ πο που αντιμετωπίζονται μεγάλες καταστροφές, πως είναι ο π λεμος, ο σεισμ ς, η πλημμ ρα κ.ά. Το κράτος, για να προστατέψει τους πολίτες του απ ενδεχ μενες πολεμικές επιχειρήσεις και τις συνέπειές τους, έχει οργανώσει την άμυνά του με τις ένοπλες και πολιτικές δυνάμεις που διαθέτει γι αυτ το σκοπ. Οι ένοπλες δυνάμεις αποτελο ν την Εθνική Άμυνα και υπερασπίζονται την εθνική ασφάλεια απ οποιαδήποτε απειλή. Οι πολιτικές δυνάμεις αποτελο ν την Πολιτική Άμυνα, που περιλαμβάνει τις κρατικές αρχές και υπηρεσίες, την ελληνική αστυνομία, το πυροσβεστικ σώμα,το λιμενικ σώμα, κοινωφελείς οργανισμο ς (π.χ. ΕΥΔΑΠ), κάθε μορφής δημ σιες

61 Κεφάλαιο 3ο: Πολιτική άμυνα και Πολιτική προστασία και ιδιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. Δ.Ε.Η.) και λους τους πολίτες της χώρας. Η κ ρια αποστολή της Πολιτικής Άμυνας είναι η λήψη μέτρων και η εκτέλεση έργων που αποσκοπο ν στην προστασία του πληθυσμο απ τις συνέπειες εν ς πολέμου, πως: Ενημέρωση και προστασία του πληθυσμο με τους συναγερμο ς και τα καταφ για. Διάσωση και περίθαλψη των πληγέντων με τις υγειονομικές υπηρεσίες (γιατρο ς, ασθενοφ ρα). Αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν. Απελευθέρωση ατ μων παγιδευμένων στα ερείπια. Ενημέρωση του πληθυσμο για τρ πους αυτοπροστασίας. Απολ μανση ατ μων, τροφίμων και περιοχών απ ραδιενεργ σκ νη και χημικές ουσίες. Το κράτος, μως, φροντίζει να προστατέψει τους πολίτες του και σε καιρ ειρήνης απ φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές. Γι αυτ το λ γο, οργάνωσε την Πολιτική Προστασία. Ο τομέας της Πολιτικής Προστασίας έχει ως βασικ σκοπ και κ ρια αποστολή, σε καιρ ειρήνης, να προλάβει ή να μειώσει τους κινδ νους απ : Φυσικές καταστροφές που προκαλο νται απ γεωλογικά φαιν μενα πως: σεισμοί, κατολισθήσεις / καθιζήσεις, εκρήξεις ηφαιστείων Δασικές πυρκαγιές Φυσικές καταστροφές που προκαλο νται απ έντονα καιρικά φαιν μενα πως: πλημμ ρες, χιονοπτώσεις και παγετοί, θυελλώδεις άνεμοι, καταιγίδες, κα σωνες Τεχνολογικές καταστροφές, πως: χημικά ατυχήματα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων κ.ά. ( ËÁ : ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ) Τα μέτρα που λαμβάνουν οι υπηρεσίες της πολιτικής άμυνας και της πολιτικής προστασίας μπορεί να είναι: α. προληπτικά, πως είναι η κατασκευή καταφυγίων, αντιπλημμυρικών έργων, η ενημέρωση του πληθυσμο κ. ά. β. κατασταλτικά, για να αντιμετωπιστο ν προβλήματα που έχουν προκ ψει απ φυσική, τεχνολογική καταστροφή ή π λεμο, πως μεταφορά τραυματιών, απεγκλωβισμ επιζώντων απ ερείπια, παροχή τροφής και στέγης σε άστεγους πολίτες κ.ά. Συζητάμε στην τάξη για τα μέτρα που είναι απαραίτητο να παίρνουμε κι εμείς, οι πολίτες της χώρας, ώστε να προστατευτο με απ μεγάλες καταστροφές και να προστατέψουμε το περιβάλλον. 59

62 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Υπουργείο Εσωτερικών και Δημ σιας Τάξης Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Πυροσβεστική Υπηρεσία 199 Άμεση Επέμβαση Λιμενικο Σώματος 108 Άμεση Δράση Αστυνομίας 100 Υπουργείο Υγείας και Πρ νοιας ΕΚΑΒ 166 ΔΕΗ (ΑΘΗΝΑ) ΕΥΔΑΠ 1022 (ΑΘΗΝΑ) Ενιαίος Ευρωπαϊκ ς Αριθμ ς Έκτακτης Ανάγκης 112 ƒ Δ ƒπ Δ Δ Σχεδίασε κι εσ ένα σκίτσο που να απεικονίζει την αντιμετώπιση μιας φυσικής καταστροφής. ª π π... Με τη συμβολή της Πολιτικής Άμυνας και της Πολιτικής Προστασίας λαμβάνονται μέτρα και γίνονται ενέργειες για να περιοριστο ν ή να εξαλειφθο ν τα αποτελέσματα οποιασδήποτε καταστροφής ή απώλειας. Τέτοιες καταστροφές προκαλο νται είτε απ φυσικά αίτια (θεομηνίες, φυσικές καταστροφές), είτε απ πολεμικές συρράξεις. Τα μέτρα λαμβάνονται σε συνεργασία με σχετικές υπηρεσίες και οργανισμο ς αλλά και με τους ίδιους τους πολίτες. 60

63 Κεφάλαιο 4ο: Η ενημέρωση του πολίτη Η ενημέρωση του πολίτη 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4ο Κεφάλαιο È È, Ó ÁÚ Ô Ì ÌÈ Ó ÎÔ ÓˆÛË ÁÈ ÙËÓ ÙÔappleÈÎ ÂÊËÌÂÚ! ÂÓËÌÂÚÒÛÔ - Ì ÙÔ Î ÙÔ ÎÔ ÙË appleâúèô fiùè ÙÔ apple ÚÎÔ Î ı Ú ÛÙËΠapplefi ÙÔ Ì ıëù ÙË Δã Ù ÍË ÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì. øú, ı Á ÓÔ Ì ÚÂapplefiÚÙÂÚ Î È ÚıÚÔÁÚ ÊÔÈ! Χωριζ μαστε σε ομάδες, για να καταγράψουμε πώς θα παρουσιαστεί το θέμα στις εφημερίδες και πώς στην τηλε ραση. Συζητάμε πώς επηρεάζεται η άποψη των ανθρώπων απ τον τρ πο με τον οποίο παρουσιάζεται ένα θέμα. λοι οι άνθρωποι σε μία δημοκρατική κοινωνία έχουν δικαίωμα να εκφράζονται ελε θερα, αλλά και να μαθαίνουν σα συμβαίνουν στον κ σμο. πως έχουμε δει και στο μάθημα της Μελέτης του Περιβάλλοντος, απ παλιά οι άνθρωποι χρησιμοποιο σαν διάφορα μέσα στην προσπάθειά τους να πληροφορήσουν και να πληροφορηθο ν. Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, πως η τηλε- ραση, οι εφημερίδες, το ραδι φωνο, τα περιοδικά, το διαδίκτυο, πληροφορο ν τους ανθρώπους για,τι συμβαίνει σε λη τη γη. Ο ρ λος των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (Μ.Μ.Ε.) είναι ιδιαίτερα σημαντικ ς και γι αυτ πρέπει να υπάρχει κατά το δυνατ ν αντικειμενική πληροφ ρηση και ενημέρωση. Πολλές φορές, μως, προβάλλονται απ τα Μ.Μ.Ε. θέματα που παραβιάζουν ατομικά δικαιώματα, παραπληροφορο ν ή δυσφημο ν ανθρώπους. Γι αυτ είναι απαραίτητο τα Μ.Μ.Ε. να τηρο ν συγκεκριμένους καν νες που θεσπίζονται απ την πολιτεία. Ποιες είναι οι λειτουργίες των ΜΜΕ και σε τι μας χρησιμε ουν; Χωριζ μαστε σε ομάδες, συζητάμε και ανακοινώνουμε στην τάξη. Δ ªª ÂÓ ÌÂÙ Ô Ó ÌfiÓÔ appleïëúôêôú Â, ÏÏ ÂappleÈÙÂÏÔ Ó Î È ÏÏ ÏÂÈÙÔ ÚÁ Â. Συζητάμε λοι μαζί για τον ρ λο της τηλε ρασης ή κάποιου άλλου Μ.Μ.Ε. στη ζωή μας. 61

64 2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η πολιτεία Ενότητα Β : Κράτος και πολίτης ƒ Δ ƒπ Δ Δ Παρατηρο με τους παρακάτω τίτλους και τους υπ τιτλους των εφημερίδων που αναφέρονται στο ίδιο θέμα. Εντοπίζουμε τις διαφορές στις απ ψεις των δημοσιογράφων και συζητάμε για αυτές. Σε ποια στοιχεία δίνει μεγαλ τερη έμφαση το κάθε κείμενο; 1. π Δ ÀΔ Δ Δ Δƒπ ƒ ª Δ È ÛÙ ÎÙÔÈ ÏËÛÙ Û Ú Ó ÙÔ ı Ì Ì ÙË ÌÔÙÔÛÈÎÏ Ù ÁÈ appleâú appleô 20 Ì ÙÚ. 2. ƒ Ã Δ Δ Δ! ƒ À ª Δƒπ ƒ ª appleúfiûâîùë Î Ú ÙÚ Ì - Ù ÛÙËΠÛÙËÓ appleúôûapple ıâè ÙË Ó ÛÒÛÂÈ ÙËÓ ÙÛ ÓÙ ÙË. 3. Δ ƒ Δπ ƒ μ ª π Δ Δø! π ƒ À ª Δ ÕÏÏË ÌÈ Ù Ë Á Ó Î apple - ÊÙÂÈ ı Ì ÎÏÔapple Î È ÙÚ Ì - ÙÈÛÌÔ. ÛÙ ÓÔÌ appleô Ù Ó; ª π π... Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας προσφέρουν στους πολίτες τη δυνατ τητα να ενημερώνονται για τη ζωή και τα γεγον τα λου του κ σμου. Επίσης τους διασκεδάζουν, τους εκπαιδε ουν και τους ψυχαγωγο ν με θέματα καλλιτεχνικά και πολιτιστικά. Οι πολλές και διαφορετικές απ ψεις που εκφράζονται είναι χαρακτηριστικ της δημοκρατίας. μως, τα Μ.Μ.Ε. πρέπει να σέβονται τους ν μους της πολιτείας και να μην παραπληροφορο ν το κοιν τους. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË Â fiï Ù ËÌÔÎÚ ÙÈÎ appleôïèùâ Ì Ù ÔÈ appleôï ÙÂ Ô Ó ÙÔÌÈÎ, ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È appleôïèùèî ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô Î ÙÔ ÚÒÓÔÓÙ È Ì ÓfiÌÔ. ıâ ÎÚ ÙÔ ÊÚÔÓÙ ÂÈ Ó appleúôûù Ù ÂÈ ÙÔ appleôï Ù ÙÔ Â Ù Û ΠÈÚfi ÂÈÚ ÓË Â Ù Û ΠÈÚfi appleôï - ÌÔ applefi Ê ÛÈÎ, Ù ÓÔÏÔÁÈÎ Î Ù ÛÙÚÔÊ Û Ó appleâèâ ÙÔ appleôï ÌÔ. ªÂ ÙË Û Ì ÔÏ È ÊfiÚˆÓ appleë- ÚÂÛÈÒÓ, fiappleˆ Ë ÔÏÈÙÈÎ ÚÔÛÙ Û Î È Ë ÔÏÈÙÈÎ ÕÌ Ó, Ï Ì ÓÂÈ Ì ÙÚ appleúôïëappleùèî Î È Î Ù - ÛÙ ÏÙÈÎ Î È ÂÎÙÂÏ ÚÁ ÁÈ ÙËÓ appleúôûù Û ÙÔ appleïëı ÛÌÔ. ÙÈ ËÌÔÎÚ ÙÈÎ ÎÔÈÓˆÓ Â Ù ª Û ª ÈÎ appleèîôèóˆó ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÁÈ ÙËÓ ÂÓËÌ ÚˆÛË Î È ÙËÓ ÁˆÁ ÙˆÓ appleôïèùòó. Àapple Ú ÂÈ fiìˆ Î Ó ÓÔ, fiù Ó ÂÓ ÏÂÈÙÔ ÚÁÔ Ó Û ÌÊˆÓ Ì ÔÚÈÛÌ ÓÔ Î Ófi- ÓÂ, Ó apple Ú appleïëúôêôú ÛÔ Ó ÙÔ appleôï ÙÂ. 62

65 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση ËÙÒÓÙ ı Ì ıô Ì ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. ΔËÓ Úˆapple Î ŒÓˆÛË. ΔË Û ÛË ÙË ÏÏ Ì ÙËÓ Úˆapple Î ŒÓˆÛË Á. ΔÔ Úˆapple Ô appleôï ÙÂ

66 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Εν τητα Α Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Úˆapple Î ŒÓˆÛË appleâúèï Ì ÓÂÈ ÂÈ ÔÚ ÂÈ Û Ù Ó Î ÙÔÈÎÔ Ó ÎÚ ÙË-Ì ÏË fiúá Ó Î È ÏÂÈÙÔ ÚÁ Â Û ÛÂÈ ÎÚ ÙÒÓ- ÌÂÏÒÓ Úˆapple ÔÈ appleôï Ù ÏÏ Î È Úˆapple Î ŒÓˆÛË Ï Ô Î È appleôïèùèûìô Ì ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È appleô ÚÂÒÛÂÈ 64

67 Κεφάλαιο 1ο: Η Ευρωπαϊκή Ένωση: όργανα και λειτουργίες της Η Ευρωπαϊκή Ένωση: ργανα και λειτουργίες της 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μία ένωση πολλών κρατών που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Δημιουργήθηκε μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου πολέμου και στην αρχή οι στ χοι της ήταν καθαρά οικονομικοί. Στη συνέχεια, μως, η ιδέα μιας Ενωμένης Ευρώπης οδήγησε σταδιακά στη στεν τερη συνεργασία μεταξ των κρατών μελών στην πολιτική, τον πολιτισμ, την ασφάλεια και την ειρήνη. Με την πάροδο των χρ νων, λο και περισσ τερα κράτη εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. È È ÂÏ ÙÂ Ó ÚÔ ÌÂ Î È Ó ÚˆÌ Ù ÛÔ Ì ٠ÎÚ ÙË-Ì ÏË ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË ÛÙÔÓ ÚÙË appleô Ú Î! 27 ƒ Δ -ª Δ 2008 μ μ π CH Δ Ãπ ª ƒ Δπ DE ƒª π EE π EL ES π π FR π IE πƒ π IT πδ π CY À ƒ LV ΔΔ π LU À ªμ Àƒ HU À ƒπ MT ª Δ NL Δø Ãøƒ Δ À Δƒπ PL ø π PT ƒδ π SI μ π SK μ π FI ºπ π SE À π UK øª μ π π BG μ À ƒπ RO ƒ Àª π DN π LT π À π 65

68 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Ενότητα Α : Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Ò Î Ù Ê ÚÓÔ Ó fiï Ù Ù ÎÚ ÙË Ó Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È Î È Ó appleôê Û Ô Ó Ì ÁÈ ÙfiÛÔ ÛÔ Ú ı Ì Ù ; Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεργάζονται με σκοπ την ειρήνη, τη σταθερ τητα, την ασφάλεια, τη δημοκρατία, τη δικαιοσ νη, την αλληλεγγ η, την κοινωνική και οικονομική τους ανάπτυξη, καθώς και την υπεράσπιση των κοινών αξιών των Ευρωπαίων (σεβασμ ς των δικαιωμάτων λων των ανθρώπων και του πολιτισμο, υγιές περιβάλλον, κ.ά.). Τα κράτη-μέλη έχουν μεταβιβάσει ορισμένες εξουσίες τους (νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές) σε αντίστοιχα ργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ï Ù apple È È Ó ÁÓˆÚ ÛÔ Ì ٠ÛÈÎ fiúá Ó ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË. Τα βασικά ργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πέντε: το Ευρωπαϊκ Κοινοβο λιο, το Συμβο λιο Υπουργών, το Ευρωπαϊκ Συμβο λιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκ Δικαστήριο. Το Ευρωπαϊκ Κοινοβο λιο: Αποτελείται απ βουλευτές (Ευρωβουλευτές) που εκλέγονται απ τους πολίτες των κρατών-μελών κάθε πέντε χρ νια. Το σημεριν Κοινοβο λιο αριθμεί 785 μέλη απ τις 27 χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περίπου το ένα τρίτο αυτών είναι γυναίκες. Το Ευρωπαϊκ Κοινοβο λιο υποστηρίζει τα συμφέροντα των Ευρωπαίων πολιτών στις συζητήσεις με τα άλλα ργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ʈÙ. 1.1 ΔÔ Úˆapple Îfi ÔÈÓÔ Ô ÏÈÔ Û Ó ÚÈ ÂÈ. 66 Το Συμβο λιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Είναι το κ ριο ργανο που λαμβάνει αποφάσεις σε θέματα σχετικά με τους ευρωπαϊκο ς ν μους, την πολιτική ασφάλειας, τις δαπάνες της Ένωσης και την οικονομική και εξωτερική πολιτική των κρατών-μελών. Στις συνεδριάσεις του παρευρίσκεται ένας υπουργ ς απ κάθε κυβέρνηση κράτους-μέλους της Ένωσης. Αν,

69 Κεφάλαιο 1ο: Η Ευρωπαϊκή Ένωση: όργανα και λειτουργίες της για παράδειγμα, το Συμβο λιο πρ κειται να συζητήσει ζητήματα παιδείας, στη συνεδρίαση θα παρευρίσκεται ο Υπουργ ς Παιδείας κάθε χώρας της Ένωσης και το Συμβο λιο θα χαρακτηρίζεται «Συμβο λιο Παιδείας». Το Ευρωπαϊκ Συμβο λιο: Αποτελείται απ τους προέδρους και /ή πρωθυπουργο ς των κρατών-μελών μαζί με τον πρ εδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκ Συμβο λιο συνεδριάζει (συνεδριάσεις «κορυφής») το ανώτερο τέσσερις φορές κάθε χρ νο για θέματα γενικής πολιτικής της Ένωσης. ʈÙ. 1.2 ΔÔ Úˆapple Îfi Ì Ô ÏÈÔ Û Ó ÚÈ ÂÈ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισι ν): Τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (επίτροποι) ορίζονται απ τις Κυβερνήσεις των κρατών-μελών (ένας για κάθε κράτος-μέλος) για πέντε χρ νια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπροσωπεί και υποστηρίζει τα συμφέροντα του συν λου της Ένωσης και προτείνει τους ν μους στο Κοινοβο λιο και στο Συμβο λιο Υπουργών. ʈÙ. 1.3 Úˆapple Î appleèùúôapple. Το Ευρωπαϊκ Δικαστήριο: Αποτελείται απ ένα δικαστή απ κάθε κράτοςμέλος. Σκοπ ς του δικαστηρίου είναι να εξασφαλίζει τι η νομοθεσία της Ένωσης ερμηνε εται και εφαρμ ζεται με τον ίδιο τρ πο σε λες τις χώρες της Ένωσης. ʈÙ. 1.4 ΔÔ Úˆapple Îfi ÈÎ ÛÙ ÚÈÔ. 67

70 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Ενότητα Α : Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Εκτ ς απ τα πέντε βασικά ργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχουν και άλλα ργανα που συμπληρώνουν και διευκολ νουν το έργο τους, πως το Ελεγκτικ Συνέδριο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Αντιστοιχίζω σ μφωνα με σα έμαθα για τα ργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ευρωπαϊκ Δικαστήριο Υπερασπίζεται τα συμφέροντα των Ευρωπαίων πολιτών. Ευρωπαϊκ Κοινοβο λιο Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προτείνει τους ν μους στο Κοινοβο λιο και στο Συμβο λιο Υπουργών. Διασφαλίζει την ισ τητα λων των πολιτών απέναντι στο ν μο σε λα τα κράτη-μέλη. ª π π... Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένωση κρατών στηρίζεται στη συνεργασία των μελών της σε κοινά θέματα, πως η ειρήνη, η οικονομική και κοινωνική ευημερία, η ασφάλεια, η δημοκρατία, η σταθερ τητα, η δικαιοσ νη και η αλληλεγγ η. Τα βασικά ργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το Ευρωπαϊκ Κοινοβο λιο, το Συμβο λιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκ Συμβο λιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκ Δικαστήριο. 68

71 Κεφάλαιο 1ο: Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο Στην ελληνική μυθολογία η Ευρώπη ήταν μια μορφη βασιλοπο λα που την έκλεψε ο Δίας και προς τιμή της πήρε το νομά της ολ κληρος ο τ τε γνωστ ς πολιτισμένος κ σμος. ªÂ appleôè È ÈÎ Û ÁÈÓÂ Ë ÏÏ Ì ÏÔ ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË ; Ò Ó apple Ú ÙÔ fióôì ÙË Ë ÚÒappleË; ʈ٠:  ÙÂÚË Î Ù ÛÂÈÚ ÈÂ Ú ÓÛË ÙË Úˆapple Î ÔÈÓfi- ÙËÙ Ì ÙËÓ ÓÙ ÍË ÙË ÏÏ Η Ελλάδα μετά το έτος 1979, ταν πρωθυπουργ ς ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπογράφει στην Αθήνα τη συνθήκη προσχώρησής της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοιν τητα (Ε.Ο.Κ.). Η Ελλάδα επισήμως την 1η Ιανουαρίου του 1981 γίνεται το δέκατο κράτος-μέλος της Ε.Ο.Κ. Τον Ιο λιο του 1983 αναλαμβάνει για πρώτη φορά την προεδρία του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με πρωθυπουργ τον Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ το Δεκέμβριο του ίδιου χρ νου πραγματοποιείται το Ευρωπαϊκ Συμβο λιο στην Αθήνα. Το 2001 η Ελλάδα γίνεται το 12ο μέλος της «Ευρωζώνης», την οποία αποτελο ν χώρες που έχουν ως ν μισμα το ευρώ (ενιαίο ευρωπαϊκ ν μισμα). Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στις λειτουργίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως πλήρες μέλος της. Ο ελληνικ ς λα ς εκλέγει στις ευρωεκλογές τους ευρωβουλευτές του. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Χωριζ μαστε σε ομάδες. Κάθε ομάδα επιλέγει μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποφασίζουμε τι θα θέλαμε να μάθουμε για τις χώρες που επιλέξαμε π.χ. στοιχεία του πολιτισμο της, την ιστορία της, τις παραδοσιακές γιορτές της, τα φαγητά της, την εκπαίδευση των συνομηλίκων μας κ.ά. Στη συνέχεια συζητάμε: Γιατί επιλέξαμε στην ομάδα μας τη συγκεκριμένη χώρα; Ποιες πληροφορίες θα δίναμε εμείς για το συγκεκριμένο θέμα στα παιδιά της χώρας που επιλέξαμε αν ρωτο σαν για τη δική μας χώρα; ª π π... Η Ελλάδα κατέχει μια σημαντική θέση στην Ευρώπη ως πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμμετέχει ενεργά, πως και κάθε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης στα ργανα και στις δραστηρι τητές της. 69

72 3ο Κεφάλαιο 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Α : Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Σχέσεις μεταξ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης φωτ. 3.1, 2, 3 Ευρωπαϊκή Ένωση: Εν τητα στην πολυμορφία Σχολιάζουμε τις αφίσες που έφερε στην τάξη ο Δικαι πολις και συζητάμε για τη συνεργασία, την πολυμορφία και τη δημοκρατία στην Ευρώπη. Αναζητο με και ακο με απ το διαδίκτυο τον μνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 70 Οι χώρες που αποτελο ν την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ανεξάρτητα κράτη, συνενώνουν μως τις δυνάμεις τους για να αποκτήσουν μεγαλ τερη ισχ και παγκ σμια επιρροή. Τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεργάζονται στον οικονομικ, τον κοινωνικ και τον πολιτιστικ τομέα. Στον οικονομικ τομέα, λα σχεδ ν τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν το ίδιο ν μισμα, το ευρώ, που παριστάνεται με το ελληνικ γράμμα έψιλον με δ ο παράλληλες γραμμές (t), οι οποίες συμβολίζουν τη σταθερ τητα. Το ευρώ κυκλοφ ρησε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου appleôè applefi Ù ÓÔÌ ÛÌ Ù ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË Η Ευρωπαϊκή Ένωση με χρήματα απ τις Τράπεζες και τα Ταμεία της ενισχ ει τις λιγ τερο αναπτυγμένες χώρες, για να φτιάξουν αεροδρ μια, σιδηροδρομικές γραμμές και άλλα έργα υποδομής. Επίσης, επιδοτεί επιχειρήσεις και επαγγελματίες.

73 Κεφάλαιο 3ο: Σχέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στον κοινωνικ τομέα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δραστηριοποιείται κυρίως σε θέματα σχετικά με την εκπαίδευση, την προστασία του περιβάλλοντος, την εργασία, την προστασία της υγείας των καταναλωτών, των ατ μων με ειδικές ανάγκες κτλ. Ενδεικτικά αναφέρουμε το πρ γραμμα Comenius, που στοχε ει στην επικοινωνία μεταξ εκπαιδευτικών και μαθητών απ τα διάφορα κράτημέλη, την ανταλλαγή απ ψεων, την εκμάθηση γλωσσών κτλ. Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ - COMENIUS 1 το 2ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου (Ερειθιανής) φιλοξένησε, από τις 21 μέχρι 25 Μαΐου 2003, εκπαιδευτικούς από τα ευρωπαϊκά εταιρικά σχολεία C.P. "CAMPOAMENO" της Ισπανίας, Volksschule Ebersdorf της Γερμανίας και Harriers Ground Community Primary School της Αγγλίας, που είναι και το σχολείο -συντονιστής. Τα τέσσερα σχολεία επικοινωνούν μεταξύ τους και ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικές με έθιμα και εκδηλώσεις. Πηγή: Με ποικίλες άλλες δραστηρι τητες επιτυγχάνονται οι σκοποί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κοινωνική δικαιοσ νη, προστασία και ασφάλεια των πολιτών, προστασία του περιβάλλοντος. Μία δραστηρι τητα προστασίας των πολιτών είναι: το Ευρωπαϊκ Κεντρικ Δίκτυο Καταναλωτών: πληροφορεί και συμβουλε ει τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές. Μία δραστηρι τητα προστασίας του περιβάλλοντος είναι: το Ετήσιο Περιβαλλοντικ Συνέδριο και η Πράσινη Εβδομάδα (Green Week). Στο πλαίσιο της «Πράσινης Εβδομάδας» διενεργείται ετήσιος σχολικ ς διαγωνισμ ς (Ζωγραφική-Σχέδιο-Ψηφιακά Βίντεο) που ενθαρρ νει νέους απ λα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενημερωθο ν για περιβαλλοντικά θέματα και να εκφραστο ν καλλιτεχνικά. Στον πολιτιστικ τομέα επιδιώκεται η πολιτιστική συνεργασία των λαών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2008 ορίστηκε ως «Ευρωπαϊκ Έτος Διαπολιτισμικο Διαλ γου», γι αυτ έχουν οργανωθεί πολλές δραστηρι τητες και προγράμματα. Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε τι τον Δεκέμβριο του 2006 εγκρίθηκε το πρ γραμμα «Ευρώπη για τους Πολίτες» για την περίοδο με σκοπ την προώθηση της ενεργο ς συμμετοχής του Ευρωπαίου πολίτη στα κοινά. Για καλ τερη γνωριμία με τον πολιτισμ κάθε χώρας, μια μεγάλη π λη ορίζεται κάθε χρ νο ως «Πολιτιστική Πρωτε ουσα της Ευρώπης». Εκεί διοργανώνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, πως εκθέσεις ζωγραφικής, αφιερώματα σε 71

74 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Ενότητα Α : Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα Ευρωπαίους δημιουργο ς, θεατρικές παραστάσεις κ.ά. Το έτος 2006 πολιτιστική πρωτε ουσα της Ευρώπης ήταν η Πάτρα. Λ γω της μεγάλης ζήτησης απ λα τα κράτη-μέλη να αποκτήσουν τον τίτλο για τις δικές τους π λεις, αποφασίστηκε να ορίζονται κάθε χρ νο δ ο Πολιτιστικές Πρωτε ουσες της Ευρώπης. Για το έτος 2009 έχουν οριστεί οι π λεις Βίλνιους (Λιθουανία) και Λιντς (Αυστρία). Αναζητο με στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις πολιτιστικές πρωτε ουσες της Ευρώπης απ το 2000 ως σήμερα. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Ο διευθυντής του σχολείου μάς ανακοίνωσε μια επιστολή που μας ενημέρωνε για το ευρωπαϊκ πρ γραμμα «e-twinning». Πρ κειται για ένα πρ γραμμα σ μφωνα με το οποίο σχολεία απ διαφορετικές χώρες επικοινωνο ν μεταξ τους με τη βοήθεια των υπολογιστών. Οι μαθητές χρησιμοποιώντας τον ηλεκτρονικ υπολογιστή σχεδιάζουν εργασίες (Project) σχετικά με το Περιβάλλον, την Πληροφορική, τις Φυσικές επιστήμες κ.ά. Το 2ο Δημοτικ Σχολείο Ιωαννίνων (Καπλάνειο), είναι ένα απ τα ελληνικά σχολεία που συμμετείχε το στο πρ γραμμα αυτ. Ανοίγω την ιστοσελίδα (συνεργασίες σχολείων στην Ευρώπη) και μαθαίνω περισσ τερα για τις συνεργασίες των σχολείων στην Ευρώπη. ª π π... Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχουν σε πολλές κοινές δραστηρι τητες και συνεργάζονται σε διάφορους τομείς (οικονομικ, κοινωνικ, πολιτιστικ ), με σκοπ να πετ χουν την ανάπτυξη, την πρ οδο και την ειρηνική τους συμβίωση. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË Úˆapple Î ŒÓˆÛË Â Ó È ÌÈ ÓˆÛË Â Úˆapple ÎÒÓ ÎÚ ÙÒÓ appleô Ô Ó ÂÛÌ ÙÂ Ó Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È Û ı Ì Ù ÎÔÈÓÔ ÂÓ È Ê ÚÔÓÙÔ fiappleˆ Ë ÂÈÚ ÓË, Ë ÛÊ ÏÂÈ, Ë ËÌÔÎÚ Ù, Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Î È ÎÔÈÓˆÓÈÎ Â ËÌÂÚ, Ë ÎÔÈÓˆÓÈÎ ÈÎ ÈÔÛ ÓË Î È Ë ÏÏËÏÂÁÁ Ë. ŸÏÔ Î È appleâúèûûfiùâú ÎÚ ÙË ÂappleÈı ÌÔ Ó Ó Á ÓÔ Ó Ì ÏË ÙË. Δ ÛÈÎ fiúá Ó ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË Â Ó È ÙÔ Úˆapple Îfi ÔÈÓÔ Ô ÏÈÔ, ÙÔ Ì Ô ÏÈÔ ÀappleÔ ÚÁÒÓ, ÙÔ Úˆapple Îfi Ì Ô ÏÈÔ, Ë Úˆapple Î appleèùúôapple Î È ÙÔ Úˆapple Îfi ÈÎ ÛÙ ÚÈÔ. Δ appleâúèûûfiùâú ÎÚ ÙË ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË Ô Ó ÙÔ ÈÔ ÓfiÌÈÛÌ, ÙÔ Â ÚÒ, ÂappleÈ ÈÒÎÔ Ó ÌÈ ÂÓÈ-  ڈapple Î ÎÔÈÓˆÓÈÎ appleôïèùèî Î È Û ÓÂÚÁ ÔÓÙ È ÛÙÔÓ appleôïèùèûùèîfi ÙÔÌ. ÏÏ, ˆ Ì ÏÔ ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË applefi ÙÔ 1981, Û ÌÌÂÙ ÂÈ ÂÓÂÚÁ Ì ÙÔ ÈÎÔ ÙË ÓÙÈappleÚÔÛÒappleÔ ÛÙÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ, appleôïèùèî, ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È appleôïèùèûùèî Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË. 72

75 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Εν τητα Β Οι Ευρωπαίοι πολίτες Úˆapple ÔÈ appleôï ÙÂ Â Ó È Ô Ó ÙÔ ÂÓÒÓÔ Ó appleôï Ù ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô ÚÂÒÛÂÈ ÎÔÈÓ ÈÛÙÔÚ ÎÔÈÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È appleôïèùèûìèî Ú Â 73

76 1ο Κεφάλαιο 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Β : Οι Ευρωπαίοι Πολίτες Λαοί και πολιτισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης Úˆapple Î ŒÓˆÛË Â Ó È apple ÙÚ appleôïïòó È ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ Ï ÒÓ Î È appleôïèùèûìòó! È, ÏÏ ÙÔ Úˆapple Ô appleôï Ù ÙÔ Û Ó Ô Ó Î È ÎÔÈÓ ÛÙÔÈ Â. Οι λαοί έχουν στοιχεία που τους διαφοροποιο ν μεταξ τους αλλά και στοιχεία που τους ενώνουν. Στοιχεία διαφορετικά μπορεί να είναι η γλώσσα, οι παραδ σεις, τα ήθη και τα έθιμά τους. Στοιχεία κοινά μεταξ των λαών μπορεί να είναι κοινές αξίες πως η δημοκρατία, η ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσ νη, ο σεβασμ ς στην ετερ τητα. Αυτές οι κοινές αξίες ενώνουν τους λαο ς των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι λαοί της Ευρώπης έχουν κοινές πολιτισμικές και ιστορικές ρίζες. È È, ÛÙÔ ÓıÔÏfiÁÈÔ Ú Î ÙÔ Î ÌÂÓÔ «Â Úˆapple Î ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ» appleô Ì ÔËı ÂÈ Ó Î Ù Ï Ô Ì appleâúèûûfiùâú ÁÈ ÙË ÌÂÁ ÏË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË! 74 Η ευρωπαϊκή οικογένεια «Για να καταλάβουμε γιατί οι Ευρωπαίοι είναι τόσο διαφορετικοί, αλλά αποτελούν παρόλα αυτά μια κοινότητα, μπορούμε να σκεφτούμε μια οικογένεια. Υπάρχει κάτι κοινό μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, αλλά ο καθένας έχει την προσωπικότητά του, διαφορετική φυσιογνωμία, κυρίως έναν χαρακτήρα, μια διαφορετική συμπεριφορά». Ζακ Λε Γκοφ È Ï Ô ÙË ÚÒappleË, ÏÔÈapplefiÓ, ÚÂÈ - ÂÙ È Ó ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÔ Ó ÌÂÙ Í ÙÔ.  appleôè ÁÏÒÛÛ fiìˆ Û ÓÂÓÓÔÔ ÓÙ È ÔÈ Úˆapple ÔÈ appleôï Ù ; Χαρακτηριστικ στοιχείο του πολιτισμο εν ς λαο είναι η γλώσσα του. Η Ευρωπαϊκή Ένωση περιλαμβάνει μέχρι σήμερα 27 κράτη-μέλη και έχει ορίσει 23 επίσημες γλώσσες.

77 Κεφάλαιο 1ο: Λαοί και πολιτισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιλεγεί απ τις εθνικές κυβερνήσεις, αφο κάθε κράτος με την ένταξή του ορίζει τη γλώσσα που επιθυμεί να δηλωθεί ως επίσημη γλώσσα της χώρας του ως κράτους-μέλους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ιδιαίτερα τη διδασκαλία γλωσσών στα παιδιά, για να συνειδητοποιήσουν περισσ τερο τι ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην πολυγλωσσική Ευρώπη. Ì ıô ÌÂ Ó Ï Ì «Î ÏËÌ Ú» Û Πappleôèâ applefi ÙÈ ÁÏÒÛÛÂ ÙˆÓ ˆÚÒÓ appleô Ó ÎÔ Ó ÛÙËÓ Úˆapple Î ŒÓˆÛË: Αγγλικά Good morning Μαλτέζικα L-Ghodwa t-tajba Γαλλικά Bonjour Ολλανδικά Goedemorgen Γερμανικά Guten Morgen Ουγγρικά Jó reggelt Δανικά God morgen Πολωνικά Dzieº dobry Ελληνικά Καλημέρα Πορτογαλικά Bom dia Εσθονικά Tere hommikust Σλοβακικά Dobré ráno Ισπανικά Buenos días Σλοβενικά Dobro jutro Ιταλικά Buongiorno Τσεχικά Dobre rano Λεττονικά Labr t Σουηδικά God morgon Λιθουανικά Labas Rytas Φινλανδικά Hyvää huomenta ƒ Δ ƒπ Δ Δ Γράφουμε ένα δικ μας παραμ θι, στο οποίο συμμετέχουν διάφοροι ήρωες που γνωρίζουμε π.χ. ο Μπ λεκ και ο Λ λεκ (Πολωνία), η Χάιντυ (Αυστρία), ο Αστερίξ και ο Οβελίξ (Γαλλία), τα Στρουμφάκια (Βέλγιο) κ.ά. (παραμυθοσαλάτα). Στη συνέχεια, δίνουμε τίτλο στην ιστορία μας (παραδείγματα: «Ο Καραγκι ζης στις Βρυξέλλες», «Τα Στρουμφάκια επισκέπτονται την Ακρ πολη», «Η Χάιντυ στη γιορτή του σχολείου μας» κτλ). ª π π... Οι Ευρωπαίοι πολίτες ανήκουν σε πολλές διαφορετικές χώρες. Υπάρχουν στοιχεία πολιτισμο που τους ενώνουν, πως είναι η κοινή ιστορία και οι κοινές αξίες, καθώς και άλλα στοιχεία που τους διαφοροποιο ν, πως είναι οι διαφορετικές γλώσσες που μιλο ν. 75

78 2ο Κεφάλαιο 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ενότητα Β : Οι Ευρωπαίοι πολίτες Δικαιώματα και υποχρεώσεις των Ευρωπαίων πολιτών ø appleôï ÙÂ ÙË ÚÒappleË Ô ÌÂ appleôïï ÈÎ ÈÒÌ Ù ÏÏ Î È appleô ÚÂÒÛÂÈ. πως συμβαίνει σε κάθε κράτος, έτσι και στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι πολίτες έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Έχουν δικαίωμα να ταξιδε ουν ελε θερα σε λες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να σπουδάζουν, να εργάζονται και να διαμένουν σε οποιαδήποτε χώρα μέλος επιθυμο ν, να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρρωστήσουν ή πάθουν ατ χημα κ.ά. Επίσης, μπορο ν να συμμετέχουν στις εκλογές για το Ευρωπαϊκ Κοινοβο λιο και να εκλέγουν τους ευρωβουλευτές ή να εκλέγονται ευρωβουλευτές οι ίδιοι. 76 Τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών περιέχονται στον «Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης» που εγκρίθηκε επίσημα τον Δεκέμβριο του 2000 κατά το Ευρωπαϊκ Συμβο λιο της Νίκαιας στη Γαλλία. Στη Συνέλευση που έφτιαξε το σχέδιο του Χάρτη συμμετείχαν αντιπρ σωποι των ευρωπαϊκών οργάνων και των κυβερνήσεων των κρατών μελών. Ο Χάρτης αποτελεί μια σημαντική πρ οδο για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση. Ο «Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» περιέχει 54 άρθρα, τα οποία ορίζουν τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο αναλυτικά, κατοχυρώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στη ζωή, στην ακεραι τητα του ατ μου, την ελευθερία της έκφρασης και της συνείδησης. Προωθεί επίσης την ισ τητα ανδρών και γυναικών, το δικαίωμα στην περιβαλλοντική προστασία κ.ά. Για να απολαμβάνουν, μως, τα δικαιώματα αυτά οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν και υποχρεώσεις. Τέτοιες υποχρεώσεις, για παράδειγμα, είναι ο σεβασμ ς του πολιτισμο, της γλώσσας, της ιστορίας και των παραδ σεων κάθε λαο οποιασδήποτε χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η τήρηση των ν μων και των ιδιαίτερων καν νων που ισχ ουν σε κάθε κράτος κτλ.

79 Κεφάλαιο 2ο: Δικαιώματα και υποχρεώσεις των Ευρωπαίων πολιτών È ÛÔ ÌÂ Î È Û ÔÏÈ ÛÔ ÌÂ ÌÂÚÈÎ applefi Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ appleô ÚÂÒÛÂÈ appleô Ô ÌÂ ˆ Úˆapple ÔÈ appleôï ÙÂ : ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Έχω δικαίωμα να σπουδάσω σε κάποιο πανεπιστήμιο κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχω δικαίωμα να κυκλοφορώ ελε θερα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μείνω σε κάποια απ αυτά για τρεις ολ κληρους μήνες, χωρίς να απαιτο νται διατυπώσεις. Έχω δικαίωμα ίσης μεταχείρισης με τους γηγενείς εργαζομένους, αν αποφασίσω να εργαστώ σε κάποιο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Έχω την υποχρέωση, ταν σπουδάζω σε μια χώρα, να έχω ασφάλεια ασθενείας. Έχω υποχρέωση να διαθέτω έγκυρο δελτίο ταυτ τητας ή διαβατήριο, για να εισέλθω σε ένα κράτος-μέλος. Έχω υποχρέωση να χρησιμοποιώ τη ζώνη ασφαλείας σε λα τα οχήματα, ακ μα και τα τουριστικά πο λμαν ή τα μικρά λεωφορεία. Διαβάζω ορισμένους καν νες που ισχ ουν σε κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Στην Αγγλία, την Ιρλανδία, την Κ προ και τη Μάλτα οδηγο με στην αριστερή πλευρά του δρ μου. Τα κατοικίδια ζώα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με διαβατήριο, στο οποίο να καταγράφεται ο πλήρης εμβολιασμ ς τους. Η χρήση κινητο τηλεφώνου κατά την οδήγηση αυξάνει υπέρμετρα τον κίνδυνο πρ κλησης θανατηφ ρων ατυχημάτων και γι αυτ απαγορε εται ρητά σε λες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Η Ιωάννα και η Νατάσσα θα ταξιδέψουν με τους γονείς τους στη Γερμανία. Ας δο με μαζί ποιες διευκολ νσεις έχουν και τι δεν επιτρέπεται να κάνουν. 1. Χρειάζονται μ νο έγκυρο δελτίο ταυτ τητας ή διαβατήριο. 2. Δεν επιτρέπεται να πάρουν τον σκ λο μαζί τους αν δεν έχει διαβατήριο, που να γράφει τι έχει εμβολιαστεί πλήρως. 77

80 3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Ευρωπαϊκή Ένωση Ενότητα Β : Οι Ευρωπαίοι πολίτες 3. Αν αρρωστήσει κάποιος κατά τη διάρκεια του ταξιδιο, μπορεί να έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δωρεάν ή με μειωμένο κ στος με την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθενείας. 4. Χρησιμοποιο ν το ευρώ για τις συναλλαγές τους. Αναζητο με κι εμείς ανάλογους καν νες ª π π... Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις που τους διασφαλίζουν την ειρηνική συν παρξη και συνεργασία. Οφείλουν να γνωρίζουν και να τηρο ν τις υποχρεώσεις τους, καθώς και να απολαμβάνουν και να διεκδικο ν τα δικαιώματά τους. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË È Úˆapple ÔÈ, apple Ú ÙÈ È ÊÔÚ (ÁÏÒÛÛ, ıë Î È ıèì, apple Ú fiûâè ) appleô ÌappleÔÚÂ Ó Ô Ó, Â Ó È ÂÓˆÌ ÓÔÈ ÎÈ ÂÚÁ ÔÓÙ È applefi ÎÔÈÓÔ ÁÈ ÙËÓ ÂÈÚ ÓË Î È ÙËÓ Â ËÌÂÚ. Ó ÎÔ Ó Û ÌÈ ÌÂÁ ÏË ÔÈÎÔ- Á ÓÂÈ Î È ÌÔÈÚ ÔÓÙ È ÙËÓ ÚÒappleË Î È ÙÔÓ Â Úˆapple Îfi appleôïèùèûìfi Â Ò Î È appleôïï ÚfiÓÈ. ÙÔ appleôï Ù ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË Ó ÁÓˆÚ ÔÓÙ È ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È È ÎÔÏ ÓÛÂÈ, fiappleˆ Ó Ù ÍÈ- Â Ô Ó ÂÏ ıâú, Ó ÛappleÔ Ô Ó Î È Ó È Ì ÓÔ Ó Û fiappleôè ÒÚ Ì ÏÔ ÂappleÈı ÌÔ Ó, Ó ÂÚÁ ÔÓÙ È Ì ÛÔ fiúô Û ÔappleÔÈ appleôùâ ÒÚ ÙË Úˆapple Î ŒÓˆÛË Î.. Δ Ùfi ÚÔÓ fiìˆ Ô Ó Î È appleô- ÚÂÒÛÂÈ, fiappleˆ Ó Û ÌÌÔÚÊÒÓÔÓÙ È Ì ÙÔ Î ÓfiÓÂ, Ó ÙËÚÔ Ó ÙÔ ÓfiÌÔ ÙË ÒÚ ÛÙËÓ ÔappleÔ Ô Ó Î È Ó Û ÔÓÙ È ÙÔÓ appleôïèùèûìfi ÙË. 78

81 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα ËÙÒÓÙ ı Ì ıô ÌÂ ÁÈ Ù apple Ú Î Ùˆ ı Ì Ù :. Δ apple ÁÎfiÛÌÈ appleúô Ï Ì Ù. ΔÔ ÈÂıÓÂ ÔÚÁ ÓÈÛÌÔ Î È ÔÚÁ ÓÒÛÂÈ Á. Δ ÓıÚÒappleÈÓ ÈÎ ÈÒÌ Ù

82 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Εν τητα Α Διεθνείς Οργανισμοί και Οργανώσεις ÈÂıÓ ÔÈÓfiÙËÙ ÓÙÈÌÂÙˆapple ÂÈ appleâú Ûapple ÂÙ È ËÌÈÔ ÚÁÂ apple ÁÎfiÛÌÈ appleúô Ï Ì Ù ÓıÚÒappleÈÓ ÈÎ ÈÒÌ Ù ÈÂıÓÂ ÔÚÁ ÓÈÛÌÔ Î È ÔÚÁ ÓÒÛÂÈ 80

83 Κεφάλαιο 1ο: Παγκόσμια προβλήματα Παγκ σμια προβλήματα 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο Yapple Ú Ô Ó appleúô Ï Ì Ù appleô ÊÔÚÔ Ó fiïô ÙÔ ÓıÚÒappleÔ ÙË ÁË! ÛÙ Ò ÈÚ ÓË! ÏÂÈ Ó Û ËÙ ÛÔ Ì ÁÈ Ù ; Παρατηρο με τις παρακάτω φωτογραφίες και συζητάμε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συνάνθρωποί μας σε λον τον πλανήτη: ʈÙ. 1.1 ŒÏÏÂÈ Ë applefiûèìô ÓÂÚÔ ÊˆÙ. 1.2 ÚfiÛÊ Á - ÚÔÛÊ ÁÈ ÊˆÙ. 1.3 ŒÏÏÂÈ Ë ÊˆÙ. 1.4 Â Ó ÊˆÙ. 1.5 fiïâìô È ÙÚÈÎ appleâú ı Ï Ë 81

84 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Ενότητα Α : Διεθνείς Οργανισμοί και Οργανώσεις ʈÙ. 1.6, 7, 8 Ù ÛÙÚÔÊ appleâúè ÏÏÔÓÙÔ Τα τελευταία χρ νια ανησυχο με λο και περισσ τερο για προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπ τητα. Ορισμένα απ αυτά είναι: α. Οι π λεμοι και οι συγκρο σεις μεταξ των κρατών. β. Η ρ πανση του περιβάλλοντος που εξαπλώνεται σε λο τον πλανήτη. γ. Οι κλιματικές αλλαγές και η επιτάχυνση του ρυθμο με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι στους π λους. δ. Η φτώχεια, η έλλειψη τροφής, νερο, στέγης, εργασίας. ε. Οι επιδημικές ασθένειες που αφανίζουν πολλο ς ανθρώπους. στ. Ο ρατσισμ ς που οδηγεί σε συγκρο σεις. ζ. Τα ναρκωτικά που σκοτώνουν καθημερινά πολλο ς, κυρίως νέους ανθρώπους. Ποιες ενέργειες του ανθρώπου νομίζεις τι δημιουργο ν τα παγκ σμια προβλήματα; «Εσύ ο ίδιος τι κάνεις για ν αλλάξει ο κόσμος μας προς το καλύτερο;» Αντ. Σαμαράκης ƒ Δ ƒπ Δ Δ 82 Τα τελευταία χρ νια οι άνθρωποι ανησυχο ν λο και περισσ τερο για τα προβλήματα που δημιουργο νται απ την έλλειψη νερο στον πλανήτη. Χωριζ μαστε σε ομάδες. Τα μέλη κάθε ομάδας παριστάνουν άτομα που προέρχονται απ μια ήπειρο: την Αφρική, την Aσία, την Αμερική και την Ευρώπη. Κάθε ομάδα επιλέγει μια χώρα που αντιμετωπίζει πρ βλημα έλλειψης νερο. Αναζητώντας πληροφορίες και απ τη Γεωγραφία κάθε ομάδα περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στον τ πο που εκπροσωπεί και απαντά στα παρακάτω ερωτήματα. Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη ζωή των κατοίκων ή στο φυσικ περιβάλλον απ το πρ βλημα αυτ και πώς μπορεί η χώρα να το επιλ σει; ª π π... Η ανθρωπ τητα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα που μας αφορο ν λους, πως πολέμους, ρ πανση, φτώχεια, αρρώστιες. Είμαστε υποχρεωμένοι να συμβάλουμε στη λ ση τους για να σώσουμε τον πλανήτη μας.

85 Κεφάλαιο 2ο: Ο ρόλος των Διεθνών Οργανισμών Ο ρ λος των Διεθνών Οργανισμών 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο Ÿappleˆ Ê ÓÂÙ È, Ù ÈÂıÓ appleúô Ï Ì Ù apple ÈÙÔ Ó ÈÂıÓ ÓÙÈÌÂÙÒappleÈÛË. È Ùfi ÈÚ ÓË apple Ú Ô Ó ÔÈ ÈÂıÓÂ ÚÁ ÓÈÛÌÔ!! Κάθε κράτος οφείλει να παρέχει στους πολίτες του ασφάλεια και προστασία. Σε διεθνές επίπεδο, προκειμένου τα κράτη να διασφαλίσουν τη διαρκή αλληλοβοήθεια και συνεργασία μεταξ τους, έχουν θεσπίσει Διεθνείς Οργανισμο ς. Κ ριο έργο των οργανισμών αυτών είναι να διαφυλάξουν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, να βοηθήσουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των φτωχών κρατών και να προστατε σουν τα δικαιώματα των ανθρώπων. È È, ÁÓˆÚ ˆ Ó ÛappleÔ Ô ÈÂıÓ ÚÁ ÓÈÛÌfi! Διαβάζουμε και συζητάμε για τους παρακάτω Οργανισμο ς. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) είναι ένας διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1945, μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο, με σκοπό την επικράτηση της ειρήνης και της ασφάλειας σε όλα τα κράτη. Αρχικά είχε 51 μέλη. Από το 2005 μέλη του είναι 191 κράτη. Πηγή: 83

86 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Ενότητα Α : Διεθνείς Οργανισμοί και Οργανώσεις ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ Άρθρο 1 Οι σκοποί των Ηνωμένων Εθνών είναι: 1. Να διατηρούν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια [ ] 2. Να αναπτύσσουν ανάμεσα στα έθνη φιλικές σχέσεις που θα βασίζονται στο σεβασμό της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της αυτοδιάθεσης των λαών και να παίρνουν άλλα μέτρα κατάλληλα για την ενίσχυση της παγκόσμιας ειρήνης. 3. Να επιτυγχάνουν διεθνή συνεργασία για την επίλυση διεθνών προβλημάτων οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ανθρωπιστικής φύσης, και για την ανάπτυξη και ενθάρρυνση του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας. [ ] Πηγή: ÙÔÓ ÚÁ ÓÈÛÌfi ÓˆÌ ÓˆÓ ıóòó Ó ÎÂÈ Î È Ë UNESCO Î È Ë UNICEF ʈÙ. 2.1 ʈÙ. 2.2 Η UNESCO είναι η Διεθνής Οργάνωση Επιστημών και Πολιτισμού του ΟΗΕ. Φροντίζει μέσω της συνεργασίας των κρατών σε θέματα παιδείας, επιστήμης και πολιτισμού, να συμβάλει στη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στον κόσμο και να προασπίσει το σεβασμό στο δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς διακρίσεις ως προς τη φυλή, τη γλώσσα, το θρήσκευμα ή το φύλο. Στην UNESCO, που έχει την έδρα της στο Παρίσι, συμμετέχουν 192 κράτη. Πρόεδρος της 34ης Γενικής Διάσκεψης της UNESCO, κατόπιν ομόφωνης πρότασης του 58μελούς Εκτελεστικού Συμβουλίου, για τη διετία , εξελέγη ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στην UNESCO Πρέσβης Γ. Ν. Αναστασόπουλος. Πηγή: H UNICEF είναι μια διεθνής οργάνωση που ιδρύθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1946 για να βοηθήσει τα παιδιά της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Κίνας μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα αγωνίζεται να βοηθήσει όλα τα παιδιά του κόσμου που στερούνται τα βασικά δικαιώματα για τροφή, ασφάλεια, κατοικία, υγεία και εκπαίδευση! Ο Αντώνης Σαμαράκης ήταν ο πρώτος Έλληνας Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF! Πηγή: 84

87 Κεφάλαιο 2ο: Ο ρόλος των Διεθνών Οργανισμών Η ιστορία της UNICEF με εικόνες ʈÙ

88 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Ενότητα Α : Διεθνείς Οργανισμοί και Οργανώσεις Εκτ ς απ τους Διεθνείς Οργανισμο ς, στους οποίους συμμετέχουν κράτη-μέλη υπάρχουν και Διεθνείς Οργανώσεις, στις οποίες δεν συμμετέχουν οι κυβερνήσεις, αλλά ομάδες πολιτών. Ευαισθητοποιημένοι πολίτες προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, για να βοηθήσουν συνανθρώπους τους που έχουν ανάγκη ανεξάρτητα απ τις κυβερνήσεις των κρατών! Œ ˆ Ê ÚÂÈ Î appleôè ÛÙÔÈ Â ÁÈ Ù ÙÔÈ ÔÚÁ ÓÒÛÂÈ. Διαβάζουμε και συζητάμε λοι μαζί τα στοιχεία που έφερε η Ειρήνη: H Action Aid είναι μια διεθνής οργάνωση που αγωνίζεται για έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο χωρίς φτώχεια! Χάρη στη δράση της Action Aid, εκατομμύρια παιδιά και ενήλικες έχουν αρχίσει να αλλάζουν τη ζωή τους αποκτώντας νερό, τροφή, ασφάλεια, εκπαίδευση και υγεία! Πηγή: Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι μια ανεξάρτητη οργάνωση που αποτελείται κυρίως από γιατρούς και παρέχει ιατρική βοήθεια οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη χωρίς καμία φυλετική, θρησκευτική, πολιτική ή άλλη διάκριση. Πηγή: 86 Η WWF είναι μια διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση που αγωνίζεται για την προστασία της φύσης σε περισσότερες από 100 χώρες! Πηγή: Ο Ερυθρός Σταυρός (Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου) με έδρα τη Γενεύη, ιδρύθηκε το 1864 με πρωτοβουλία του Ερρίκου Ντυνάν. Σκοπός της οργάνωσης αυτής είναι η υγειονομική και κοινωνική περίθαλψη των λαών. Μεγάλη είναι η συμβολή της και στην προστασία των φυλακισμένων και εξορισμένων για πολιτικούς λόγους. Επίσης προσφέρει βοήθεια σε λαούς μετά από θεομηνίες που τους έπληξαν. Εκτός από τη διεθνή οργάνωση της Γενεύης, ιδρύθηκαν και λειτουργούν σε πολλά κράτη και τοπικές οργανώσεις, όπως ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (1887). Πηγή:

89 Κεφάλαιο 2ο: Ο ρόλος των Διεθνών Οργανισμών ƒ Δ ƒπ Δ Δ Η Greenpeace είναι μια διεθνής, μη κυβερνητική οργάνωση, με έδρα το Άμστερνταμ της Ολλανδίας. Ιδρ θηκε το 1971, έχει γραφεία σε 27 χώρες και υποστηρικτές σε 158 χώρες. Σκοπ ς της είναι η προστασία του φυσικο περιβάλλοντος. Μαθαίνω περισσ τερα για την Greenpeace στην ιστοσελίδα È È, ı Û ÂÓ È ÊÂÚ fiù Ó ÌÂÁ ÏÒÛÂÙÂ Ó ÛÙËÚ ÍÂÙ ÙÔ ÚÁÔ ÌÈ Ù ÙÔÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ; ÔÈ ÔÚÁ ÓˆÛË ı ÂappleÈÏ Á ÙÂ Î È ÁÈ appleôèô ÏfiÁÔ ; Γράφω για την οργάνωση που επέλεξα: ª π π... λο και περισσ τερα κράτη γίνονται μέλη Διεθνών Οργανισμών και λο και περισσ τεροι άνθρωποι συμμετέχουν σε Διεθνείς Οργανώσεις με στ χο να διαφυλάξουν την παγκ σμια ειρήνη και ασφάλεια, την υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εργάζονται λοι μαζί ειρηνικά για να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής στον πλανήτη μας και να προστατε σουν τους λαο ς της γης. Ó ÎÂÊ Ï ˆÛË ˆ ÈÛÂÎ ÙÔÌÌ Ú ˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ ÙÔ appleï Ó ÙË Ì Î ıò Î È ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÛÙÔ ÔappleÔ Ô Ô Ì appleâèïô - ÓÙ È applefi ÛÔ Ú apple ÁÎfiÛÌÈ appleúô Ï Ì Ù, fiappleˆ appleôï ÌÔ, ÚÚÒÛÙÈÂ, ÊÙÒ ÂÈ, Ú apple ÓÛË Î.. È ÙËÓ ÓÙÈ- ÌÂÙÒappleÈÛË ÙˆÓ apple ÁÎfiÛÌÈˆÓ appleúô ÏËÌ ÙˆÓ, apple ÈÙÂ Ù È Ë È ÚÎ Û ÓÂÚÁ Û ÙˆÓ ÎÚ ÙÒÓ. Δ ÎÚ ÙË Ì ÏË ÙˆÓ ÈÂıÓÒÓ ÚÁ ÓÈÛÌÒÓ Ô Ó ÎÔÈÓÔ ÛÎÔappleÔ Î È ÌfiÓÈÌË Û ÓÂÚÁ Û Û ı Ì Ù ÎÔÈÓˆ- ÓÈÎ, appleôïèùèî, ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎ Î È ÌÔÚʈÙÈÎ. ŒÙÛÈ, appleúôûapple ıô Ó Ó È ÛÊ Ï ÛÔ Ó ÙËÓ ÂÈÚ ÓË, Ó ÔËı - ÛÔ Ó ÙÔ ÊÙˆ Ô Î È Ó ÌÔ Ï Ô Î È Ó Ï Ô Ó Ì ÙÚ ÁÈ ÙËÓ appleúôûù Û ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓÙÔ. Ú ÏÏËÏ,  ÈÛıËÙÔappleÔÈËÌ ÓÔÈ appleôï ÙÂ Û ÌÌÂÙ Ô Ó Û ÈÂıÓ ÚÁ ÓÒÛÂÈ appleô ÁˆÓ ÔÓÙ È appleúôûê - ÚÔÓÙ Ô ıâè Û fiûô Ô Ó Ó ÁÎË (Û apple È È, Û ÊÙˆ Ô, Û ÛÙÂÁÔ, Û ı Ì Ù appleôï ÌÔ Î..). 87

90 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Εν τητα Β Τα ανθρώπινα δικαιώματα ŸÏÔÈ ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ Ô Ó ÈÎ ÈÒÌ Ù! ÂÓ appleú appleâè Ó ÍÂ Ó Ì fiùè fiïôè Â Ì ÛÙ ÛÔÈ. ÓıÚÒappleÈÓ ÈÎ ÈÒÌ Ù Â Ó È Ô Ó appleúôûù Ù ÔÓ È ÙÔ ÈÎ ˆÌ ÙË ˆ, ÙË ÛÊ ÏÂÈ, ÙË ÂÈÚ ÓË, fiïôè ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ applefi ÈÂıÓ ÔÚÁ ÓÒÛÂÈ applefi... applefi... applefi... applefi... applefi... 88

91 Κεφάλαιο 1ο: Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1ο Κεφάλαιο ʈÙ. 1.1 Κάθε πυρηνική έκρηξη συνοδεύεται από ψύχος, σκοτάδι, ραδιενέργεια, πυροτοξίνες και υπέρυθρες ακτίνες που θέτουν σε κίνδυνο την ύπαρξη ολόκληρης της ανθρωπότητας. «Στις 6 Αυγο στου 1945 η πρώτη ατομική β μβα σκορπίζει το θάνατο στη Χιροσίμα. Με την έκρηξη αφανίζονται άνθρωποι, που γίνονται ως το τέλος του 1945 και μέχρι σήμερα. Το πείραμα επαναλαμβάνεται στις 9 Αυγο στου 1945 στο Ναγκασάκι. Το αποτέλεσμα είναι άλλοι νεκροί και μέχρι σήμερα Ο συνολικ ς αριθμ ς των θυμάτων των δ ο ατομικών βομβών είναι άνθρωποι». ËÁ : Συζητάμε για την αξία της ζωής. Μετά απ δ ο παγκ σμιους πολέμους τα κράτη αποφάσισαν να προστατέψουν τα δικαιώματα του ανθρώπου, πως το δικαίωμα της ζωής, της αξιοπρέπειας, της ασφάλειας, της ελευθερίας, της μ ρφωσης, της ίσης προστασίας απ το ν μο. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1948 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με την οποία τα κράτη αναγνώρισαν τα ατομικά, πολιτιστικά, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα του ανθρώπου. Παράλληλα, διακήρυξαν τι τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελο ν διεθνή ευθ νη και χι μ νο εσωτερική υπ θεση των κρατών. Απ το 1948 και εξής η Οικουμενική Διακήρυξη δεσμε ει λα τα κράτη. Με αυτ ν τον τρ πο διασφαλίζεται τι τα δικαιώματα του ανθρώπου γίνονται σεβαστά απ λα τα κράτη και ισχ ουν για λους τους πολίτες, ανεξάρτητα απ το φ λο, τη γλώσσα, την καταγωγή ή τη θρησκεία τους. 89

92 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Ενότητα Β : Τα ανθρώπινα δικαιώματα È ÙÈ Û Ì ÓÂÈ fiù Ó Î appleôèôè ÂÓ ÙËÚÔ Ó Ù ÙË Û ÌÊˆÓ ; ΔfiÙÂ Ë ÈÂıÓ ÌÓËÛÙ Ó Ï Ì ÓÂÈ Ó appleúôûù Ù ÛÂÈ ÓıÚÒappleÔ Î È ÎÔÈÓfiÙËÙ Û fiïô ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Î È ÂÊ Ú- Ìfi ÂÙ È ÙÔ ÈÂıÓ ÓıÚˆappleÈÛÙÈÎfi Î ÈÔ! Η Διεθνής Αμνηστία είναι μια μη κυβερνητική οργάνωση που υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα μέλη της παρά τη διαφορετική τους προέλευση και τις πεποιθήσεις, υπηρετο ν έναν κοιν στ χο: λοι οι άνθρωποι να ζουν με αξιοπρέπεια, ελε θεροι και πραγματικά ασφαλείς. Η Διεθνής Αμνηστία συμβάλλει στην προστασία των ανθρώπων ολ κληρου του κ σμου αποκαλ πτοντας τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσπαθώντας να τις εξαλείψει. Ανοίγω την ιστοσελίδα διαβάζω περισσ τερα για το έργο της Διεθνο ς Αμνηστίας και μαθαίνω για τις δράσεις των σχολείων. φωτ. 1.2 To ÎÂÚ Û Ì ÔÏ ÂÈ ÙÔ Ì Ó Ì appleô ÛÙ ÏÓÔ Ó Ù Ì ÏË ÙË ÈÂıÓÔ ÌÓËÛÙ Û fiûô Ô Ó Ó ÁÎË Û ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. Η 10η Δεκεμβρίου έχει οριστεί ως η Παγκ σμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. TO ΜΗΝΥΜΑ «Είμαστε αρκετοί και είμαστε εδώ για να σας βοηθήσουμε. Ζητούμε να είστε ασφαλείς και να είμαστε όλοι ασφαλείς από την καταπίεση. Ζητούμε σεβασμό της αξιοπρέπειάς σας και σεβασμό της αξιοπρέπειας όλων μας. Και δεν θα σταματήσουμε έως ότου όλοι να μπορούμε να ζούμε σε έναν κόσμο με δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια». Πηγή: 90

93 Κεφάλαιο 1ο: Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Σχολιάζουμε τα παρακάτω μην ματα: Εκστρατεία - Ιράν: κράτηση γυναικών σε απομόνωση Περισσότερες από 30 γυναίκες κρατούνται σε συνθήκες απομόνωσης χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες στη φυλακή Έβιν στην Τεχεράνη. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι είναι κρατούμενες συνείδησης που κρατούνται μόνο και μόνο επειδή πήραν μέρος σε μια ειρηνική διαμαρτυρία. Κάντε κάτι τώρα! Στείλε με επιστολή στον Πρόεδρο του Ιράν ζητώντας την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση των γυναικών. Εκστρατεία Παιδιά στρατιώτες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο η στρατολόγηση και χρησιμοποίηση παιδιών κάτω των 15 ετών θεωρείται έγκλημα πολέμου. Τον Ιανουάριο του 2000, οι κυβερνήσεις του κόσμου συμφώνησαν να απαγορεύσουν τη συμμετοχή παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις. Κι όμως, σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Η.Ε., το 2006 υπολογίζεται ότι περισσότερα από παιδιά συμμετείχαν ενεργά σε ένοπλες συγκρούσεις, σε κυβερνητικές ένοπλες δυνάμεις, τάγματα πολιτοφυλακής ή άλλες ένοπλες αντιπολιτευόμενες ομάδες. Κάντε κάτι τώρα! Στείλε με επιστολή - έκκληση προς τον Πρόεδρο της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό! Σημειώνω μερικές απ τις ημέρες παγκ σμιων αφιερωμάτων και αναζητώ και άλλες στην ιστοσελίδα της Διεθνο ς Αμνηστίας.: ΗΜΕΡΕΣ 8 Μαρτίου 2 Απριλίου 25 Μα ου 4 Ιουνίου ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ Παγκ σμια Ημέρα της Γυναίκας Παγκ σμια Ημέρα Παιδικο Βιβλίου Παγκ σμια Ημέρα αλληλεγγ ης στους λαο ς, που αγωνίζονται για Ελευθερία, Ανεξαρτησία και Ανθρώπινα Δικαιώματα Διεθνής Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιο Συζητάμε και γράφουμε μην ματα σε κάρτες για να τα στείλουμε στη Διεθνή Αμνηστία, δηλώνοντας τη συμμετοχή και την υποστήριξή μας στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. 91

94 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Ενότητα Β : Τα ανθρώπινα δικαιώματα ƒ Δ ƒπ Δ Δ ÊˆÙ. 1.3 ªÂÚÈÎ appleúôûù Û applefi ÙË Ú ÈÂÓ ÚÁÂÈ ÊˆÙ. 1.4 ªÂÙ applefi ÎÚËÍË apple ÚËÓÈÎÔ ÓÙÈ Ú ÛÙ Ú Û ÂÚÁÔÛÙ ÛÈÔ Παρατηρο με τις εικ νες, διαβάζουμε και σχολιάζουμε: Στις 26 Απριλίου 1986 στο Τσερνομπίλ ένα πυρηνικ δυστ χημα απελευθέρωσε ραδιενέργεια 40 φορές μεγαλ τερη απ αυτή των Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Ραδιενεργ νέφος δημιουργήθηκε πάνω απ την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Ρωσία και άλλες περιοχές της Ευρώπης εκθέτοντας στη ραδιενέργεια περίπου 8,5 εκατομμ ρια ανθρώπους. Μετά την έκρηξη και την πυρκαγιά που ακολο θησε πολλοί άνθρωποι πέθαναν και αρκετοί αρρωσταίνουν μέχρι σήμερα απ λευχαιμία και καρκίνο. Συζητάμε για το συγκεκριμένο γεγον ς. Ποια δικαιώματα των ανθρώπων παραβιάστηκαν; Ποια προβλήματα αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εκεί; Ποιες οργανώσεις θα μπορο σαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους αυτής της περιοχής; ª π π... Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ως στ χο να κατοχυρώσει ανθρώπινα δικαιώματα πως το δικαίωμα της ζωής, της αξιοπρέπειας, της ασφάλειας, της ελευθερίας, της μ ρφωσης σε παγκ σμιο επίπεδο. Η Διεθνής Αμνηστία είναι μια μη κυβερνητική οργάνωση που συμβάλλει στην προστασία ανθρώπων ολ κληρου του κ σμου. Τα μέλη και οι υποστηρικτές της αγωνίζονται χι μ νο για την πρ ληψη αλλά και την αποκάλυψη της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαμαρτ ρονται δημ σια για να σταματήσουν οι παραβιάσεις. Το Διεθνές Ανθρωπιστικ Δίκαιο προστατε ει τους αμάχους, τους ασθενείς, τους αιχμαλώτους πολέμου και γενικά λους, σοι δεν λαμβάνουν μέρος σε πολεμικές συγκρο σεις και απαγορε ει τη χρήση χημικών ή βιολογικών πλων. 92

95 Κεφάλαιο 2ο: Τα δικαιώματα του παιδιού Τα δικαιώματα του παιδιο 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2ο Κεφάλαιο φωτ. 2.1 Τα δικαιώματα των παιδιών Με τη βοήθεια του δασκάλου ή της δασκάλας μας συζητάμε για τα δικαιώματα του παιδιο. È ÂÌÂ Ù apple È È Ô ÌÂ ÈÎ ÈÒÌ Ù! È, Î È appleú appleâè Ó Ù Û ÔÓÙ È Î È Ó Ù appleúôûù ÙÂ Ô Ó fiïôè. πως οι μεγάλοι, έτσι και τα παιδιά έχουν δικαιώματα που προστατε ονται απ τη Σ μβαση για τα Δικαιώματα του παιδιο (Unicef). Η Σ μβαση περιλαμβάνει 54 άρθρα, τέθηκε σε ισχ απ το έτος 1990 και την έχουν υπογράψει σχεδ ν λες οι χώρες του κ σμου. Τα κυρι τερα δικαιώματα των παιδιών είναι: α. Το δικαίωμα για ζωή, δηλαδή για στέγη, φαγητ και γιατρ αν αρρωστήσουν. β. Το δικαίωμα να είναι ασφαλή, δηλαδή να μην τα κακοποιο ν, να μην τα αμελο ν, να μην τα εκμεταλλε ονται. γ. Το δικαίωμα για εκπαίδευση και παιχνίδι. δ. Το δικαίωμα να σκέφτονται και να εκφράζουν ελε θερα τη γνώμη τους. Παρατηρο με τις εικ νες, συζητάμε και συμπληρώνουμε στη λεζάντα τα δικαιώματα των παιδιών που παραβιάζονται: 93

96 4η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Το άτομο και η Διεθνής Κοινότητα Ενότητα Β : Τα ανθρώπινα δικαιώματα Στα σκίτσα παρουσιάζονται κάποια απ τα δικαιώματα των παιδιών που παραβιάζονται στη σημερινή εποχή. Γνωρίζετε κάποια άλλα δικαιώματα που παραβιάζονται; Μαθαίνουμε για τους υπερασπιστές των παιδιών: Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι μια Ανεξάρτητη Αρχή, λειτουργεί δηλαδή με βάση καν νες που ορίζει η ίδια η Αρχή και ελέγχεται μ νο απ τη Βουλή των Ελλήνων. Δημιουργήθηκε το 1997 για να προστατε ει τα δικαιώματα λων των πολιτών. Κάθε πολίτης, ανεξάρτητα απ την εθνικ τητά του, μπορεί να απευθυνθεί στο Συνήγορο αν αντιμετωπίζει κάποιο πρ βλημα με δημ σια υπηρεσία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικ. Οι υπηρεσίες του είναι δωρεάν. Ένα απ τα τμήματα του Συνηγ ρου του Πολίτη είναι ο Κ κλος Δικαιωμάτων του Παιδιο. Αποστολή του είναι να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ανηλίκων, δηλαδή λων των αγοριών και των κοριτσιών έως 18 ετών. Συμβουλευ μαστε την ιστοσελίδα: και μαθαίνουμε περισσ τερα για τη δράση του Συνηγ ρου του παιδιο στα σχολεία. ƒ Δ ƒπ Δ Δ Παραθέτουμε ένα απ τα τελευταία σημειώματα του Αντώνη Σαμαράκη που δημοσιε θηκε στο περιοδικ της UNICEF και παραμένει επίκαιρο: Ποτέ πια π λεμος! "Τις τελευταίες ν χτες δεν βλέπω νειρα, φοβάμαι πια να ονειρε ομαι" είπε το οχτάχρονο παιδί απ το Κ σσοβο. Το παιδί ξαναζο σε στα νειρά του τον εφιάλτη του πολέμου.